۱۴۱۵- خواه پند گیر خواه ملال

سخنی چند با کنکوری‌ها

دیروز رتبه‌های کنکور کارشناسی اعلام شده و می‌دونم که ذهنتون درگیر انتخاب رشته و مشورت با این و اون و تجزیه و تحلیل اطلاعاتیه که از این‌ور و اون‌ور کسب می‌کنید. از اونجایی که چند تا پیرهن بیشتر از شما پاره کردم لازم دیدم بیام چند تا نکته رو باهاتون در میان بذارم و از تجربه‌هام بگم.

- بقیه هر کاری می‌کنن شما هم همون کارو نکنید. نظرسنجی نکنید ببینید نظر اکثریت چیه. نگید رتبه‌های فلان تا فلان همیشه میرن رشتۀ فلان و دانشگاه فلان. مستقل فکر کنید.

- درستش اینه که از سال‌ها قبل برای آینده‌تون تحقیق‌ها و مشورت‌هاتونو کرده باشید و برنامه‌هاتونو ریخته باشید. ولی معمولاً رتبۀ آدم از آنچه آدم فکرشو می‌کنه بدتر میشه و همینه که برنامه‌های آدمو به هم می‌ریزه. ممکنه فکر کنید صد می‌شید و رشتۀ فلان از دانشگاه فلان مدّنظرتون باشه؛ بعد می‌بینید رتبه‌تون هزار شده و حالا یا باید یه رشتۀ دیگه که سطحش پایین‌تر هست از همین دانشگاه انتخاب کنید، یا اون رشتۀ تاپ رو از یه دانشگاه دیگه که سطح دانشگاه یه کم پایین‌تر هست انتخاب کنید. ببینید رشته براتون مهمه یا دانشگاه.

- با هر کسی مشورت نکنید. دخترا برای تحصیل یه شرایطی دارن، پسرا یه شرایط دیگه. بعضی از دخترا محدودیت بیشتری دارن بعضیا کمتر. شرایط و دغدغه‌ها و محدودیت‌ها و علایق و اهداف آدما باهم فرق می‌کنه. با یکی شبیه خودتون مشورت کنید. اگه دخترید با دختر، اگه پسرید با پسر. اگه اهل فلان شهرید، با یکی که اهل فلان شهره. چون محدودیت‌هایی که یه دختر تجربه کرده رو پسر تجربه نکرده. دغدغه‌هایی هم که یه پسر داره رو شاید یه دختر نداشته باشه. این‌جوری نباشه که تصادفی جلوی طرفو بگیری نظرشو راجع به رشته‌ش بپرسی. شما ممکنه محدودیت داشته باشید و نتونید و نذارن یا نخواید هر شهری برید، یا اینکه حتماً بخواید فلان شهر برید. شاید شهریه براتون مهم باشه، شایدم نباشه. شاید نخواید بعداً کار کنید. شاید بخواید حتماً کار کنید. من خیلیا رو می‌شناسم چون نیاز مالی یا علاقه ندارن کار نمی‌کنن. یکی هدفش پوله، یکی هدفش اینه مفید باشه، یکی هم هدفش اینه لذت ببره و نه فایدۀ رشته براش مهمه نه درآمد. ببینید چی براتون مهمه، بر اساس اون تصمیم بگیرید.

- سعی کنید هم با اونایی که هر سه مقطع کارشناسی و ارشد و دکترا رو یه رشتۀ خاص خوندن مشورت کنید، هم با اونایی که تغییر رشته دادن. آمار دقیق ندارم ولی می‌دونم که بسیاری از هم‌دانشگاهیای کارشناسی من دورۀ ارشد تغییر رشته دادن.

- برای خیلی از رشته‌ها کار نیست و نمیشه به‌راحتی با مدرک و دانش اون رشته‌ها پول درآورد. اگه می‌خواید تو رشتۀ خودتون مشغول به کار بشید دفترچه‌های آزمون استخدام و آگهی‌های استخدام رو ببینید تا حساب دستتون بیاد کدوم رشته‌ها ظرفیت داره برای استخدام و دنیا دست کیه. 

- اگر با شاغلان فلان رشته مشورت می‌کنید، با فارغ‌التحصیلان بی‌کارشم مشورت کنید. شاید اون شاغلی که میگه خیالت راحت بازار کار هست، یه امتیازی پارتی‌ای چیزی داشته. یا شاید اصلاً شانس آورده اون کاره گیرش اومده. یا به دعای خیر پدر و مادرش اون کارو پیدا کرده.

- اگر قصد فرار (مهاجرت) دارید خوبه که یه رشتۀ خوب تو یه دانشگاه خوب بخونید، یا هر رشته‌ای، تو یه دانشگاه خیلی خوب. مثلاً شما هر چی تو شریف بخونی، امکان اپلای داری، ولی بخوای از دانشگاه یه شهر دیگه اپلای کنی بهتره رشته‌ت خوب باشه. منظورم از خوب همون رشته‌های تاپه. البته این‌طور هم نیست که برای اپلای حتماً مدرک رشتهٔ فلان از دانشگاه فلان نیاز باشه. اینا امتیاز داره، ولی اگه امتیاز اینا رو نداشتید می‌تونید با چیزای دیگه جبران کنید.

- اگه همهٔ تلاشتونو کردید و نتیجهٔ خوبی نگرفتید، با پشت کنکور موندن لزوماً نتیجهٔ بهتری نمی‌گیرید. عمرتونو بی‌خودی هدر می‌دید. چون توان شما همینه و سال بعد رقبا قرار نیست ضعیف‌تر بشن. منتظر معجزه هم نباشید. اگه همهٔ تلاشتونو کردید، پشت کنکور نمونید. یه رشتهٔ معمولی که بهش بی‌علاقه هم نیستید انتخاب کنید و سخت نگیرید به خودتون.

- رتبه برای اینه که بدونید چی و کجا نمی‌تونید برید، نه اینکه چون رتبه‌تون یکه حتماً برید برق شریف و پزشکی و حقوق تهران. نبوغتون رو در اختیار بقیهٔ رشته‌ها هم قرار بدید. بذارید سایر رشته‌ها هم از هوش و استعدادتون بهره ببرن. اون فایل چهارمگابایتی دکتر نایبی رو هم دوباره گوش بدید. اونجا خودمو پیدا نکردم. فکر کنم کنار دوربین نشسته بودم. ولی اینجا همونی‌ام که از سمت راست کادر وارد صحنه می‌شم و کوله‌مو از روی دوشم برمی‌دارم و می‌شینم.

- انتخاب هر کی به علاقه و شرایطش بستگی داره. تحقیق کردن خوبه، ولی تهش اونی که اون واحدا رو باید پاس کنه شمایی نه مشاور. ممکنه من از وضعیتم ناراضی باشم و بگم نیا فلان رشته، این رشته فلانه و بهمانه، ولی شما اون فلان رشته رو با همۀ سختی‌ها و عیب‌هاش دوست داشته باشی. یا ممکنه بگم پول تو فلان رشته‌ست، ولی شما از اون رشته خوشت نیاد و پول هم برات تو اولویت نباشه، یا تواناییشو نداشته باشی. واقع‌بین باشید و جوگیر نشید. ایشالا که خیر و صلاحتون هر چی بود همون اتفاق براتون بیفته.

- می‌خواستم از معایب و مزایای مستقل شدن و جدا شدن از خانواده و زندگی مجردی و خوابگاهی هم بنویسم، ولی این بحث انقدر مفصل هست که بمونه یه وقت دیگه.

- پستای کانال مریم (ماری جوانا) هم ممکنه مفید باشه براتون. ملت از مزایا و معایب رشته‌هاشون گفتن و مریم هم به اشتراک گذاشته.

- اینم به مناسبت امروز که آخرین روز شهریور باشه: 

[چشاشو یه آن بست پاییز شد]

- همراه اولی‌ها، کد ستاره ۱۰۰ ستاره ۶۴ مربع رو هم بزنید. دوشنبهٔ آخر ماهه :|

والسلام علی من اتّبع الهدی :|

۱۴۱۴- نمی‌دونم خودشون متوجه شدن که دنیا و مافیها رو به هیچ گرفتم یا باید بیشتر توضیح می‌دادم

ده روزه نتایج دعوت به مصاحبه اعلام شده و من هنوز ثبت‌نام نکردم. دانشگاه‌ها هم دم به دیقه پیام می‌فرستن که مهلت تموم شد، مهلت تمدید شد. صبح پیام دادم به خانم میم که از اونجایی که من هنوز دانشجو محسوب می‌شم و مدرک فارغ‌التحصیلیم دستم نیست باید فرم معدل و تأییدیۀ واحدایی که گذروندمو ازتون بگیرم. ازش خواستم لطف کنه فرمو پر کنه مهر و امضا بزنه عکس بگیره بفرسته برام. تأیید کرد که از مهر ۹۴ تا خرداد ۹۶ چهل واحد درسی رو طی چهار ترم با موفقیت گذروندم. امضا کرد و فرستاد و پرسید پس کی می‌خوای دفاع کنی؟ گفتم به‌خاطر کرونا نمی‌تونم بیام تهران. ولی اگه دفاع‌ها مجازیه آماده‌ام. گفت نه حضوریه. بعد گفت همین الان زنگ بزن آموزش. همون الان که کلۀ سحر باشه با یه حالت خسته‌ای زنگ زدم ببینم چی کارم دارن. مسئول پشت خط یه کم تهدید کرد و گفت اگه نیاید مثل فلانی و بهمانی محروم از تحصیل می‌شید و اِل میشه و بِل میشه و تا همین الانشم دیر شده و چرا نمیاید دفاع کنید و چرا پیگیری نمی‌کنید؟ گفتم تو این سه سال می‌دونید چند بار اومدم و پیگیری کردم؟ گفت می‌دونم رفت‌وآمد سخته. گفتم سخت‌تر از رفتن و آمدن، موندنه. هم خسته شدم، هم از پارسال بابت فلان موضوع دلخورم. یه مقدار از حق رو به من داد و بقیه‌شم بین بقیه تقسیم کرد. بعد گفت دکترا قبول شی از این ور ارشدتو تأیید نکنیم به دردسر می‌افتیا. نمی‌تونی ثبت‌نام کنیا. قبول بشی اخراج میشیا. دیر کنی مدرک ارشدتم نمی‌دیما. گفتم مهم نیست؛ تهش میام انصراف می‌دم. طوری نمیشه. فکر کنم یه کم جا خورد. انتظار همچین حرفیو حداقل از من یکی دیگه نداشت. یه فرمم هست توش می‌نویسن معدل فلانی جزو سه معدل بالای اینجاست و گواهی می‌دهیم که وی دانشجوی درسخونیه. مستحبه اگه باشه لابه‌لای مدارک مصاحبه. نگرفتم اونو دیگه. خوبه که از استادات معرفی‌نامه هم بگیری. اینم نگرفتم. ظهر خانم میم زنگ زده که تو فرم تأیید واحدایی که برات فرستادم اسم دانشگاه و سال تحصیلیتو اشتباه نوشتم. گفتم بله متوجه شدم. اسم رشته رو هم ننوشته بودید و چون نخواستم دوباره بهتون زحمت پرینت و اسکن بدم خودم با فوتوشاپ درستش کردم. گفت می‌خوای دوباره پر کنم بفرستم؟ ایراد نگیرن یه وقت؟ گفتم مصاحبه مجازیه و فقط عکس فرما رو خواستن. گفت یه وقت می‌فهمن گیر میدنا. گفتم طوری نمیشه؛ معلوم نیست فوتوشاپه. مهم هم نیست.

۱۴۱۳- کجا دانند حال ما سبکباران ساحل‌ها

«پارو بزن، ساحل نزدیکه». تو این چند سال، این جمله رو برای خیلیاتون کامنت گذاشتم. وقتایی که برای رسیدن به جایی و چیزی تلاش می‌کردید و خسته می‌شدید، وقتی از نفس می‌افتادید و دست از تلاش برمی‌داشتید، میومدم آروم تو گوشتون می‌گفتم پارو بزن، ساحل نزدیکه. اولین بار از یکی از شماها این جمله رو یاد گرفتم. وقتی بود که داشتم تو مسیر یکی از همین ساحل‌ها پارو می‌زدم. یه روز که خسته شده بودم، یکیتون اومدید گفتید پارو بزن، ساحل نزدیکه. پارو زدم. پارو زدم. من همهٔ عمرمو پارو زدم. وقتایی هم که خسته شدم بهم گفتن پارو بزن، ساحل نزدیکه. پارو زدم و الان وسط دریام. تا چشم کار می‌کنه آبه. شبه. تاریکه. آسمون بی‌ستاره‌ست. جایی رو نمی‌بینم. دیگه نمی‌دونم کدوم وری باید پارو بزنم. نزدیک هیچ ساحلی نیستم. به هیچ ساحلی نرسیدم. می‌گن ساحل دکترا یه وره، ساحل کار یه ور دیگه. ساحل ازدواج یه وره، ساحل دکترا یه ور دیگه. می‌بینم معیارهام یه ورن، خواستگارام یه ور دیگه. دانشگاهی که دوست دارم یه وره، رتبه‌م یه ور دیگه. عقل یه وره، عشق یه ور دیگه. خونه یه وره، آرزوهام یه ور دیگه. حتی مامانم یه وره، بابام یه ور دیگه. نمی‌دونم کدوم وری پارو بزنم. گم و گیجم. دلم می‌خواد این قایق و پاروی خسته‌مو رها کنم و خودمو بندازم تو آب. برم تهِ دریا. بعد کوسه‌ها بیان بخورنم و تموم بشم و تموم بشه این شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل. تموم بشه این پارو زدن‌های بی‌حاصل و بی‌ساحل.

پ.ن: وقتی دلارِ هزارتومنی شد چهار تومن، یه عده گفتن دیگه بدتر از این و بیشتر از این نمیشه. منم وقتی پست ۱۲۹۷ رو می‌نوشتم حالم خوب نبود. فکر می‌کردم دیگه بدتر از اون حال نمی‌تونم داشته باشم. حال الانم به‌مراتب آشفته‌تر از روزیه که اون پستو می‌نوشتم. حال الانم حال دلار سی‌تومنیه.

۱۴۱۲- به کجا چنین شتابان

دختر بیست‌ویک‌سالهٔ فامیل با پسر بیست‌ویک‌ساله‌ای که مادرش ۳۸ سالشه ازدواج کرده. فی‌الواقع از هر زاویه‌ای به قضیه نگاه می‌کنم مادرشوهر دهه‌شصتی در مخیّله‌م نمی‌گنجه.

پ.ن۱: در راستای شمارهٔ پست جا داره خاطرنشان کنم که سال تولد قمری من هم ۱۴۱۲ هست. سیزدهمِ یازدهمین ماه قمری. به این صورت: ۱۴۱۲/۱۱/۱۳. از چهار تا عدد دورقمی متوالی تشکیل شده. پس‌فردای تولد امام رضاست. و با توجه به اینکه امسال سال ۱۴۴۲ هست، من الان به‌لحاظ قمری یه سال از سن شمسیم بزرگترم. تولد شمسیمم به این صورته که متولد سیزدهمین روز ماه نیستم، ولی اگه روز تولدم به ماه تولدم تقسیم بشه حاصل میشه ۱۳. فردای بزرگداشت فردوسی و پاسداشت زبان فارسی.

پ.ن۲: حالا که بحث سن و تولده، اینم بگم که امسال روز تولدم برای بابا از طرف بیمه (همونی که یه دفترچه میده می‌بری توش دارو می‌نویسن بعد می‌دی به داروخانه) پیامک اومد. مضمونش فاقد هر گونه تبریک و شادباش بود. نوشته بودن امروز تولد دخترتونه و با توجه به اینکه هنوز مجرده بیمهٔ شما فعلاً شامل حال اونم میشه. ولی اگه یه وقت ازدواج کرد، قضیه رو از ما پنهان نکنید و بیاید بگید بیمه‌شو باطل کنیم. حالا من اساساً آدمِ دکتر بُرویی هم نیستم و اگه مریض شم انقدر مقاومت می‌کنم که بالاخره خوب می‌شم، یا خوب نمی‌شم و جنازه‌مو جمع می‌کنن می‌برن زیر سرُم تا زنده شم.

پ.ن۳. ایشالا یه چند وقت دیگه هم میام می‌نویسم مادربزرگ ۳۹ ساله در مخیّله‌م نمی‌گنجه :|

۱۴۱۱- مانتوسبزِ شال‌نارنجی

هفتۀ آخر اردیبهشت بود. هفتهٔ لباس محلی. سال ۹۴. واپسین روزهای دورهٔ کارشناسیم. دانشجوها با لباس محلی میومدن دانشگاه و با همون لباسا می‌نشستن سر کلاس. غرفه هم داشتن. یه روز ظهر بعد از تموم شدن کلاسام رفتم دیدن دوستام. همه داشتن عکس می‌گرفتن. تو اون شلوغی با دوربینی که نمی‌دونم مال کی بود و دست کی بود، جلوی یکی از غرفه‌ها با یه عده که نمی‌دونم کی بودن یه عکس یادگاری گرفتم. عکسو می‌خواستم بذارم وبلاگم. از اون جمعی که تو عکس بودن فقط یه نفرو می‌شناختم و دورادور دو نفر دیگه رو. اون روز همه دوربین دستشون بود. عجله داشتم. زود رفتم. گفتم بعداً از بچه‌ها می‌گیرم عکسو. ولی چجوری این عکسو پیدا می‌کردم وقتی نمی‌دونستم کی با کدوم دوربین گرفته؟ اون روز به هر کی که فکر می‌کردم سر نخ اون عکس باشه پیام دادم و کلی شماره از این و اون گرفتم و به صاحبان اون شماره‌ها پیام دادم بلکه به عکسم برسم. کلی عکس تو دوربیناشون بود. به همه‌شون می‌گفتم عکسی که فلان روز فلان ساعت فلان جا گرفته شده رو می‌خوام. توصیف می‌کردم که تو اون عکس، حدوداً ده نفریم و از سمت چپ اولی، یه دختر ایستاده و مانتوی سبز و شال نارنجی پوشیده و دومی لباس عربی. بالاخره پیدا کردم عکسو. ولی شماره‌ها و پیام‌ها رو پاک نکردم. به هر حال هم‌دانشگاهیم بودن و شاید یه روز این شماره‌ها به دردم می‌خوردن. 

چند وقت پیش تو گروه ویراستاران یکی از اعضا یه پیامی فوروارد کرد که محتواش دعوت به همکاری برای یه طرحی بود که به معادل‌های فارسی کلمات انگلیسی ربط داشت. یه نگاهی به سایتشون انداختم و متوجه شدم به شریف هم ربط داره این طرح. یه شماره گذاشته بودن که در صورت تمایل به همکاری پیام بدیم بهشون. شماره رو ذخیره نداشتم و جدید بود. به اسم سایتشون ذخیره کردم، ولی از اونجایی که ایمو دیرتر از بقیۀ اپ‌هام با اسم مخاطبام سینک یا همگام میشه، وقتی شماره رو ذخیره کردم، اطلاع داد که اچ تی عضو ایمو هست. من به اسم سایتشون ذخیره کرده بودم شماره رو، ولی ایمو اچ تی نشون می‌داد. احتمالاً حروف اول اسم و فامیل صاحب شماره بود. بعد از چند ثانیه ایمو هم با اسمی که خودم ذخیره کرده بودم سینک شد. نام کاربری تلگرامش به اسم سایت بود و عکس پروفایلش لوگوی سایت. تو مخاطبای گوشیم بین چندصد نفر فقط دو نفر اسمشون با اچ شروع می‌شد و فامیلیشون با تی. اولی یکی از اون دو نفری بود که تو اون عکس بودن و دورادور می‌شناختمش و دومی هم یکی از همونایی که بهشون پیام داده بودم و خواسته بودم عکس‌هایی که دوشنبه ۲۸ اردیبهشت، ساعت دوونیم نزدیک کتابخونه، جلوی سالن ورزش گرفته رو نگاه کنه ببینه بینشون عکسِ حدوداً ده‌نفره‌ای هست که سمت چپ یه دختر با مانتوی سبز و شال نارنجی کنار یکی که لباس عربی پوشیده ایستاده؟ به خیلیا این پیامو فرستاده بودم و تو دوربین اونا این عکس با این مشخصات نبود، جز همین آقای اچ تی. گویا اون روز دوربینشو داده بود به نمی‌دونم کی که این عکسو بگیره. نمی‌دونستم رشته و مقطع تحصیلیش چیه. حتی نمی‌دونستم همونیه که تو همون عکس، سمت راست با لباس کردی ایستاده. شاید مسئول غرفه بود، یا شایدم با یکی از اینایی که تو عکس بودن دوست بود، یا همسر یکی از دخترای تو عکس بود. نمی‌دونم. اون موقع دکترا بود و هیچ ربطی به ما که همه کارشناسی بودیم نداشت. شماره‌شو با چند واسطه از دوست دوست همون لباس‌عربیه گرفته بودم. بهش پیام داده بودم و تصویری که تو ذهنم بود رو توصیف کرده بودم. عکس‌های دوربینشو گشته بود و چیزی که دنبالش بودمو پیدا کرده بود. آخرین پیامی که بین ما رد و بدل شده بود همین عکس بود و بله همین منظورم بود و ممنون. اون موقع برام مهم نبود بدونم صاحب دوربین کیه، رشته‌ش چیه و کیا تو این عکسن، ولی حالا حدس می‌زدم مدیر این طرح، همون اچ تیِ صاحب دوربینه و دوست داشتم بدونم حدسم درسته یا نه. به لطف عکسایی که تو سایتشون گذاشته بودن و تطبیقش با عکس پروفایل تلگرام صاحب دوربین که همون آقای لباس‌کردیِ سمت راست عکس بود این اطمینان حاصل شد. به لطف گوگل و چند تا مصاحبه‌ای که ازش تو چند تا روزنامه و مجله چاپ شده بود هم رشته و شهر و سال ورودشو فهمیدم. همون بود. پیام دادم و اعلام آمادگی کردم برای طرحشون. استقبال کردن و قرار شد همین روزا جلسه داشته باشیم. حالا دغدغه‌م اینه که وقتی رفتم شرکتشون، آیا بهشون بگم من همون دختره‌ام که سال نودوچهار دربه‌در دنبال عکسش بود یا صبر کنم یه روز اتفاقی بخواد با شمارۀ خودش پیامی چیزی بده و ببینه قبل از اینم دو سه تا پیام ثبت شده تو تلگرام و تعجب کنه و پیاما رو بخونه و یادش بیفته من همون مانتوسبزِ شال‌نارنجی‌ام که دنبال عکسم بودم؟ یا به روم نیارم و اونم هیچ وقت نفهمه؟

پ.ن۱: البته همیشه سرِ سبز بودن یا آبی بودن این مانتو بحث هست بین من و دوستان. دقیق‌تر بخوام بگم رنگش سبزآبیه. ولی من سبز می‌بینمش.

پ.ن۲: اگر پنج سال و چهار ماه پیش، تو همون غرفه بهم می‌گفتن صاحب اون دوربینی که دارین باهاش عکس یادگاری می‌گیرین یه روز شرکتی تأسیس می‌کنه که ربطی به رشته و مدال المپیادش نداره و تو هم در نقش نمایندۀ فرهنگستان باهاشون همکاری می‌کنی به عقل گویندۀ این خبر شک می‌کردم؛ چرا که من اون موقع نه می‌دونستم فرهنگستان چیه نه می‌دونستم رئیسش کیه. و سندِ این ادعا یادداشتیه که اواخر خردادِ ۹۴، روز مصاحبهٔ ارشد، تو فرهنگستان نوشته بودم.

۱۴۱۰- بر هیچ مپیچ

چند وقت پیش توی یکی از کتاب‌های شهید مطهری جمله‌ای دیدم به نقل از امام حسین که همهٔ آنچه خورشید بر آن طلوع می‌کند، تمام دنیا و دریا و خشکی و کوه و دشتش را به لُماظَه تشبیه کرده بود. آدم وقتی غذا می‌خورد، لای دندانهایش یک چیزهایی مثلًا یک تکه گوشتی باقی می‌ماند که با خلال دندان آن را درمی‌آورد. همان را لُماظَه می‌گویند. دنیا و مافیهایش در منطق حسین لُماظه هستند. یاد تشبیه دیگری افتادم. پدر همین پسر توی نهج‌البلاغه گفته بود «دنیای شما نزد من از آب بینی بزغاله هم بی‌ارزش‏‌تر است.».

دنیا همه هیچ و اهل دنیا همه هیچ

۱۴۰۹- دست‌اندرکاران

فرض کن یکی (یه استاد) ازت خواسته برای یه مراسمی (مجله‌ای)، غذا (مقاله) درست کنی (بنویسی). تو هم فکر می‌کنی و می‌گی آشو (فلان موضوع رو) بهتر از غذاهای دیگه (موضوع‌های دیگه) بلدی. اونم میگه باشه همینو درست کن. فرض کن یه همکارم داری که تجربه‌ش از تو بیشتره و قراره کمکت کنه. البته قرارِ قرار هم نیست. ولی تو آشپزخونه‌ست اونم. اون همکار پیشنهاد میده آش کشک درست کنی. عکس یکی از غذاهاشم که توش کشک به‌کار رفته (مثلاً فرضاً کشک بادمجون) رو نشون می‌ده که ازش ایده بگیری. تو هم کیف پولتو برمی‌داری، میری بازار و سبزی و نخود و لوبیا و برنج و رشته و کشک و روغن و سیر و پیاز و نمک می‌خری و میای می‌شینی و شروع می‌کنی به پاک کردن و پوست کندن و خرد کردن و شستن و پختن. چند ماه، شب و روزتو می‌دوزی به هم تا آشت آماده بشه. وسط کار گاهی از همکارت می‌پرسی به‌نظرت دو لیوان برنج بسه؟ اونم میگه من فعلاً درگیر فلان کارم، نمی‌رسم به این مسئله فکر کنم. تو هم میگی باشه. یه چند روز بعد نخودا رو نشونش میدی و می‌گی به‌نظرت پخته یا سفته و بذارم بازم بپزه؟ میگه ببخشید، من باید تا آخر ماه فلان کارو تحویل بدم و نمی‌رسم به این مسئله فکر کنم. کارت تموم میشه و چکیدۀ آشو براش می‌فرستی بچشه. می‌پرسی نمکش خوبه؟ میگه من درگیرم و تا چهل روز آینده به هیچ موضوع دیگه‌ای نمی‌تونم فکر کنم. احساس می‌کنی مزاحم کارشی و سعی می‌کنی دیگه تمرکزشو به هم نریزی. قابلمۀ آشو می‌فرستی برای استاد. می‌چشه و میگه کاش توش عدس هم می‌ریختی. کیف پولتو برمی‌داری، می‌ری عدس می‌خری، میای پاک می‌کنی، خیس می‌کنی، می‌پزی و به آش اضافه می‌کنی. قابلمه رو مجدداً می‌فرستی براش. می‌چشه و میگه یه ذره نمکش کمه. برمی‌گردی آشپزخونه و یه کم نمک اضافه می‌کنی. قابلمه رو می‌فرستی براش. می‌چشه و میگه سفته. می‌ری بازار، گوشت می‌خری، می‌پزی، آبشو به آشت اضافه می‌کنی و شل که شد، دوباره می‌فرستی براش. در واقع آشتو به آب نمی‌بندی و سعی می‌کنی کیفیت رو حفظ کنی. می‌چشه و تشکر می‌کنه و می‌گه حالا بفرستیم برای مراسم. فقط یه نکته‌ای هست. لطفاً اسم منو اول بنویسید. قانون مراسم اینه اسم استاد اول باشه، اسم دانشجو دوم بیاد. می‌خوره تو ذوقت که این من بودم که شب و روز تو آشپزخونه شستم و پختم و از کت و کول افتادم. حالا اسم من دوم بیاد؟ چیزی نمی‌گی و اسم‌ها رو جابه‌جا می‌کنی. میزان مشارکت خودتو می‌نویسی پنجاه درصد و مشارکت استاد هم پنجاه درصد. داری فکر می‌کنی چقدر فرق هست بین این دو تا پنجاه. چقدر نامساوی‌اند این دو تا عدد. وقتی می‌خوای بفرستی برای مراسم، می‌بینی چهارصدهزار تومن ازت پول می‌خوان تا آشتو بچشن و داوری کنن. انتظار داری اونی که اسمش اول اومده این مبلغ رو بده، ولی انتظار بیهوده و باطلیه. پنجاه‌ها نامساوی‌تر می‌شن. کیف پولتو برمی‌داری و چهارصد تومن کارت می‌کشی. آشتم براشون می‌فرستی و می‌خورن و می‌گن به‌به چه طعمی، چه رنگی، چه عطری. دست گلت درد نکنه. بعد یه روز همکارت پیام میده میگه اون آشو برای منم می‌فرستی؟ میگی با کمال میل و آشتو براش ایمیل می‌کنی. در قابلمه رو برمی‌داره می‌بینه اسمش روی آش نیست. چند ساعت بعد استادت باهات تماس می‌گیره که ایدۀ آش کشک، ایدۀ اون همکارمون بود. ایشون در تهیۀ مواد اولیه و پخت‌وپز خیلی کمکمون کردن. اسم ایشونو تو بخش دست‌اندرکاران ننوشتیم؟ با توجه به این که ایدۀ مقاله مال ایشون بوده، و بخش زیادى از داده‌ها رو ایشون جمع کرده بودند، و در تحلیل‌ها هم کمک کرده بودند، به‌لحاظ اخلاقى و علمى کار درستى نیست که اسمشون نباشه. با بهت و حیرت به پیام استادت نگاه می‌کنی که کدوم ایده؟ بخش زیادی از کدوم داده‌ها؟ تحلیل چی؟ چه کمکی؟ یه نفس عمیق می‌کشی و شروع می‌کنی به تایپ کردن جواب استاد. می‌نویسی و پاک می‌کنی. هی می‌نویسی و هی پاک می‌کنی. جملاتتو جابه‌جا می‌کنی و سعی می‌کنی صادق باشی و در عین حال بدگویی هم نکنی. سعی می‌کنی خشمتو پنهان کنی. سعی می‌کنی گریه نکنی. حس می‌کنی دارن حقتو از چنگت درمیارن. می‌نویسی. پیامی که نوشتی رو چند بار می‌خونی و ارسال می‌کنی. «قبل از شروع کار که باهاشون صحبت می‌کردم، چنین تصمیمی داشتم و می‌خواستم باهم بنویسیم، ولی ایشون گفتن درگیر دفاع از رسالهٔ خودشون هستند و تا پایان مرداد نمی‌رسن برای این مقاله وقت بذارن. همون ابتدای کار، اردیبهشت‌ماه، مقالهٔ خودشونو برام فرستادن و پیشنهاد دادن از این روش استفاده کنم و دیگه بعدش پیگیری نکردن. دو سه بار حین کار برام سؤالاتی پیش اومد و نظرشونو پرسیدم و ایشون هر بار گفتن فعلاً فرصت پرداختن به مقاله رو ندارم. منم فکر کردم درست نیست حالا که سرشون شلوغه مزاحمشون بشم و درگیر کارم کنم. تحلیل و جمع‌آوری داده‌ها هم صفر تا صدش راستش با خودم بود. ایشون متأسفانه حتی فرصت نکردن تحلیلمو بخونن و کارمو تأیید یا تصحیح کنن. اما چون به هر حال طبقه‌بندی پیشنهاد ایشون بود، به مجله درخواست ویرایش می‌دم و اسم ایشون رو هم میارم. هدف من از همون ابتدا یه کار مشترک بود. وقتی موضوع رو پیشنهاد دادم و ایشون مقاله‌شونو فرستادن واقعاً خوشحال شدم. ولی حین کار وقتی مسئله‌ای رو مطرح می‌کردم و می‌گفتن امکان پرداختن به مقاله رو ندارن، حس می‌کردم دلشون نمی‌خواد همکاری کنیم و مزاحمم. از اون موقع که گفتن تا چهل روز نمی‌تونن به مقاله فکر کنن من دیگه پیام ندادم بهشون. قصدم تک‌روی و ضایع کردن حق ایشون نبود. من به‌قدری به مسائل حقوقی اهمیت می‌دم و رعایت می‌کنم که تو صفحهٔ تشکر و قدردانی پایان‌نامه‌م حتی اسم کتابدارها رو هم آوردم و ازشون تشکر کردم، چه رسد به کسانی که باهام همکاری کرده باشن. ولی جالبه که تو این مدت، ایشون فکر می‌کردن داریم همکاری می‌کنیم و من فکر می‌کردم چقدر دست‌تنهام.». استاد بابت توضیحات دقیق و کامل ازت تشکر می‌کنه و میگه «چون از پایبندى شما به مسائل اخلاقى کاملاً مطمئن بودم، بهتون پیام دادم. به‌نظرم خوبه که اسمشون بیاد.». اسمشون میاد. اون پنجاه درصد سهمت از مقاله کمتر میشه. به مصاحبه‌های پیشِ رو فکر می‌کنی. به اینکه همین استاد هم قراره جزو مصاحبه‌کننده‌ها باشه. به اینکه اگه قبول شی باید خودتو تو این سیستم هضم کنی. به اینکه باید بپذیری این سیستم نادلچسبو. فکر می‌کنی؛ به پژوهش، به درس و به دانشگاه و به انگیزه‌ای که نداری. به سهمِ کمتر از پنجاه درصدت برای کاری که تنهایی انجامش دادی. به خستگی‌ای که به تنت موند و می‌مونه تا ابد. حتی به اون چهارصد تومنِ بی‌زبون.

تو نازک‌طبعی و طاقت نیاری...

۱۴۰۸- معمای دو رامین

دیروز به یکی از همکارای سابقم که دکترای زبان‌شناسی داره، پیام دادم و ازش راجع به استادهای زبان‌شناسیِ یه سری از دانشگاه‌ها سؤال کردم. با این همکارم سال ۹۴ تو ایرانداک آشنا شدم. من اون موقع ترم اول ارشد بودم و اون در حال دفاع دکترا بود. هردومون سرگروه بودیم. پروژه چهار تا سرگروه داشت که سه تاشون دکترای زبان‌شناسی بودن و من تازه ترم اول ارشد بودم. رشتهٔ کارشناسیمم مرتبط نبود و یه‌جورایی صفرکیلومتر محسوب می‌شدم. ولی چنان قابلیتی از خودم نشون دادم که همه فراموش کردن من هنوز یه واحدم از زبان‌شناسی پاس نکردم. رئیس پروژه روز آخر می‌گفت من تا حالا فکر می‌کردم شما هم مثل بقیه دانشجوی دکترایی. بعد از اون پروژه دیگه این همکارمو ندیدم تا دیروز که پیام دادم و ازش راهنمایی خواستم. وقتی فهمیدم الان خودش هیئت علمی یکی از همون دانشگاه‌هاییه که راجع بهشون ازش سؤال کردم کرک و پرم ریخت. قشنگ دست و پامو جمع کردم و بقیهٔ پیامامو رسمی‌تر پرسیدم. چون که داشتم با یه استاد صحبت می‌کردم و این احتمال وجود داشت تو جلسهٔ مصاحبه ببینمش. لذا باید حواسم به سؤالایی که داشتم ازش می‌پرسیدم بود. حس اینکه توسط دوست و همکارت موردمصاحبه واقع بشی یه حس عجیبیه که نمی‌شه وصفش کرد. متأسفانه دستور زبان فارسی، مؤنث و مذکر نداره و الان من مجبورم خاطرنشان کنم که دارم در مورد همکار خانوم صحبت می‌کنم. اگه متنو به عربی یا انگلیسی می‌نوشتم، همون ابتدای متن، اونجا که گفتم «ازش راهنمایی خواستم» می‌تونستم با یه ضمیر مذکر یا مؤنث بعد از «از» این اطلاع رو بهتون بدم و مجبور نباشم این همه توضیح به متنم اضافه کنم. خلاصه یه کم اطلاعات گرفتم ازش راجع به اینکه کجا کدوم استاد روی چی کار می‌کنه. من می‌نوشتم و اون ویس می‌فرستاد. توضیحاتش که تموم شد، گفتم بین این استادها هیچ کدوم رایانشی نبودن. ازش پرسیدم کسیو می‌شناسه تو این حوزه کار کرده باشه یا نه. گفت آقای گلشاهی رو می‌شناسه که هم‌دانشگاهیش بوده و ایرانداک هم بوده و حالا هیئت علمی فلان‌جاست. چون ویس می‌داد، دقیق نفهمیدم میگه گلشاهی یا گلشائی. حالا یه فلاش‌بک بزنیم به روزایی که می‌رفتم ایرانداک برای جلسات همین پروژه. اتاق رئیس ما انتهای سالن، سمت چپ بود. از آسانسور که میومدی بیرون، همون ابتدای سالن، دفتر یکی از استادهای اونجا بود به اسم رامین گلشائی. نمی‌دونستم تخصصش چیه و چه شکلیه و چند سالشه، ولی هر بار که اسمشو می‌دیدم، یاد رامین پسر همسایهٔ شش‌سالگیم می‌افتادم، یاد دو تا از خواننده‌های وبلاگم، یاد دو تا از بلاگرا و دو تا از هم‌دانشگاهیام. حتی یاد منظومهٔ ویس و رامین و دانشجوی استاد شمارهٔ ۱ هم می‌افتادم. ینی من تو اون چند ثانیه که از آسانسور میومدم بیرون، تا بپیچم دست چپ، یاد و خاطرات رامین‌های پیرامونم زنده می‌شد. بعدها که تصمیم گرفتم تو کنکور علوم شناختی شرکت کنم، دیدم یکی از منابع آزمون رو همین رامین گلشائی ترجمه کرده و دیگه هر موقع کتابو می‌گرفتم دستم، یاد ایرانداک می‌افتادم و یاد پسر همسایهٔ بیست‌ودو سال پیشمون و دو تا از خواننده‌های وبلاگم و دو تا از بلاگرا و دو تا از هم‌دانشگاهیام و حتی یاد ویس و رامین و دانشجوی استادم. حالا برگردیم به زمان حال و دوباره فلاش‌بک بزنیم به چند وقت پیش که لینکدینم رو فعال کردم. لینکدین افرادی که فکر می‌کرد ممکنه من بشناسمو هی معرفی می‌کرد که دنبالشون کنم. چون کلی دوست تو حوزهٔ زبان‌شناسی تو لینکدین داشتم، به‌واسطهٔ اونا لینکدین چند تا از استادامم دنبال کردم و به‌واسطهٔ این استادها، دوباره چند تا استاد دیگه معرفی کرد. یکی از این استادها رامین گلشائی بود. حالا وقتی این همکارم گفت آقای گلشاهی رو می‌شناسه که تو حوزهٔ رایانشی هم کار کرده، من بی‌هوا گفتم رامین گلشائی؟ گفت نه، گلشائی نه، گلشاهی. ولی تأیید کرد که آره اسمش رامینه. گفتم خب اگه این اون نیست، چجوری اسمش همونه؟! اینجا بود که اون معما شکل گرفت. دوستم داشت در مورد رامین گلشاهی حرف می‌زد، من در مورد رامین گلشائی. دوستم تربیت مدرس درس خونده بود و همکلاسیش که همون گلشاهی باشه هم اونجا درس خونده بود و گوگل می‌گفت رامین گلشائی هم فارغ‌التحصیل همون دانشگاهه. دوستم می‌گفت گلشاهی یه زمانی ایرانداک بوده. خب منم هر موقع می‌رفتم ایرانداک، هر موقع از آسانسور خارج می‌شدم، تا بپیچم دست چپ، اسم رامین گلشائی رو روی در اتاقش می‌دیدم. به دوستم گفتم این همونه ها. گفت نه اینی که من می‌گم گلشاهیه. هر دو اسم رو گوگل کردم، هر دو رو به‌عنوان زبان‌شناس آورد. البته یکی معروف‌تر. تو مقاله‌هاشون اسم انگلیسیشونو چک کردم. متفاوت بود. آخر یکی هی بود یکی ای. چون تو فارسی هم یکیشون گلشاهی بود یکیشون گلشائی. موضوع مقاله‌ها شبیه هم بودن. رزومه‌هاشون هم. این همه شباهت زیادی عجیب بود. حدسم این بود اسمشو عوض کرده، یا دو تا اسم داره، یا؟ نمی‌دونم. اگه لااقل اسمشو به انگلیسی یکسان می‌نوشت می‌گفتم فارسیش اشتباه تایپی داره. ولی اینا دو فرد کاملاً مجزا بودن. مجزا، در عین شباهت. چارهٔ کار این بود که عکس لینکدین آقای گلشائی رو برای دوستم بفرستم و ازش بپرسم آیا هم‌کلاسیت (گلشاهی) ایشونه یا نه. به چند دلیل نتونستم این کارو انجام بدم. دلیل اول این بود که این دوستم الان استاد بود و اتفاقاً استاد یکی از دانشگاه‌های مدّنظرم برای مصاحبه بود و نمی‌خواستم فکر کنه دارم با این سؤالا رفاقت قدیممون رو مستحکم‌تر می‌کنم و قصدم اینه که با اطالهٔ کلام بهش نزدیک‌تر بشم. تازه همین آقای گلشاهی یا گلشائی هم هیئت علمی همون جا بود. نمی‌خواستم فکر کنه هدفم اینه به اون استاد هم نزدیک بشم. چون که روال اینه دانشجو قبل از مصاحبه بره استادها رو شناسایی کنه و باهاشون صحبت کنه و خودشو بهشون بشناسونه. این‌جوری احتمال قبولیش بیشتر می‌شه. من چون این روال رو دوست ندارم، نه چنین قصدی داشتم نه می‌خواستم فکر کنه چنین قصدی دارم. فقط می‌خواستم قبل از مصاحبه استادها رو بشناسم و مثل ارشد نشه که تازه سر جلسه فهمیدم دکتر حداد رئیس فرهنگستانه. لذا وقتی فهمیدم این دوستم، خودشم استاده بابت راهنماییاش تشکر کردم و سریع به صحبتمون پایان دادم. بعداً از چند نفر از همکارا و دوستای دیگه‌م هم پرسیدم ببینم این دو نفرو (گلشائی و گلشاهی)، یا حداقل یکی از این دو نفرو می‌شناسن یا نه که همه‌شون گفتن نه، نمی‌شناسن. بعدشم یه‌جوری می‌پرسیدن چطور؟! که مجبور می‌شدم از اول همینایی که به شما گفتمو برای اونا هم توضیح بدم. یه راهشم اینه از خود گلشائی بپرسم که با توجه به اینکه اونم الان استاده، صورت خوشی نداره. لذا فعلاً بی‌خیال یافتن پاسخ این پرسشم که آیا گلشاهی همون گلشائیه یا اینا باهم فرق دارن و از دو هویت جدا برخوردارن. اگه جدا باشن که این همه شباهت شگفت‌انگیزه. اگرم یه نفر باشن که هیچ توجیهی ندارم که چرا با دو اسم متفاوت کتاب و مقاله نوشتن.

+ عنوان پست رو به قیاسِ عنوان معمای دو برادر نوشتم.

۱۴۰۷- همۀ رویاها

به‌نظرم اینکه سنایی می‌گه هزار سال به امید تو توانم بود، هر آنگهی که بیایی، هنوز باشد زود؛ گرچه یک ایدئال شاعرانه‌س، اما حرف سید علی صالحی به دنیای واقعی نزدیک‌تره:

دیر آمدی ری را

باد آمد و همهٔ رویاها را با خود برد...

+ ایدئال این‌جوری درسته. من خودمم تازه فهمیدم. از اینجا.

۱۴۰۶- از رنجی که می‌بریم

چند وقت پیش که موجِ عکس سیاه و سفید به حمایت از حقوق زنان تو اینستا راه افتاده بود، این عکسمو سیاه و سفید کردم و گذاشتم تو صفحه‌م. هر دو صفحه‌م. هم برای فامیل، هم برای هم‌مدرسه‌ایا و هم‌دانشگاهیا. با این توضیح که «سه سال پیش تو حیاط شریف گرفتیمش؛ جلوی کتابخونه مرکزی. سمت راستی منم، وسطی منیره‌ست و سمت چپمون شیرین ایستاده. داریم در مورد بومی‌سازی طراحی و توسعهٔ نرم‌افزارهای کنترل ساختمان هوشمند مبتنی بر پروتکل‌های استاندارد جهانی صحبت می‌کنیم. عکسای سیاه‌وسفیدی که در پاسخ به پویش، یا چالش حمایت از زنان و اعتراض به تبعیض‌های جنسیتی می‌ذارید خوبه، لایک داره، ولی خوب‌تر اینه که بنویسید به‌عنوان یک زن چه محدودیت‌هایی رو تا حالا تجربه کردید و کدوما رو کنار زدید، چجوری موفق شدید، و با چه محدودیت‌هایی همچنان درگیرید. از دستاوردهاتون و تلاش‌ها و برنامه‌هاتون به‌عنوان یک زن بگید. از این متن‌های کلیشه‌ای و کپی پیستی نه؛ از شعارهای فمینیستی نه؛ نظر خودتونو بنویسید، راجع به خودتون بگید، از خودتون، تجربه‌های خودتون. اگرم حوصلهٔ نوشتن ندارید لااقل یه عکس معنادار و عمیق از خودتون بذارید که وقتی می‌بینیم راجع به پیامش فکر کنیم. فکر کنیم به دخترایی که بهشون گفتن ریاضی نخون چون محیطش مردونه‌س؛ به دخترایی که بعد از گرفتن دیپلم، خانواده‌شون نذاشتن برن دانشگاه؛ دخترایی که موقع انتخاب رشته و دانشگاه بهشون گفتن فقط شهر خودت؛ خوابگاهیایی که ساعت ورود و خروجشون کنترل شد و بابتِ تا نُهِ شب طول کشیدن امتحانشون، به نگهبان خوابگاه جواب پس دادن، به خانواده جواب پس دادن؛ دخترایی که بعد از تموم شدن درسشون، یا خانواده بهشون اجازه ندادن کار کنن، چون محیط جامعه مردونه‌ست، یا تو شرایط استخدامشون ظرفیت فقط برای مردها بود؛ و دخترایی که موقع ازدواج تسلیم عُرف‌های اشتباه جامعه شدن و شدن یکی از زن‌های معمولیِ آهنگ سینا حجازی. عکس رو تقدیم می‌کنم به دخترهایی که تو یه همچین جامعه‌ای موفق شدن که موفق بشن!.».

پریروز خبر حذف عکس دخترا از جلد کتاب ریاضی سوم ابتدایی تو فضای مجازی پیچید و دفترچۀ آزمون استخدامی منتشر شد و نتایج دعوت به مصاحبۀ دکترا اومد. دفترچه رو نشون بابا دادم و گفتم ببین، ظرفیت رشتۀ من همه‌ش برای آقایونه. گفت می‌خواستی یه رشتۀ دیگه بخونی. گفتم مگه من خواستم؟ کارنامه‌مو گذاشتی جلوی مشاور و تا چشمش به رتبه‌م افتاد گفت جز به برق شریف به چیز دیگه‌ای فکر نکن. عصر وقتی نتیجۀ دعوت به مصاحبه رو نشونش دادم و گفتم به‌نظرت کجا برم با بی‌اعتنایی گفت هیچ جا. اول ازدواج، بعد کنارش درستم بخون. یاد وقتایی افتادم که می‌گفت اول درس، بعد کنارشم هر چی دوست داری بخون. انگار که این هر چی دوست دارم ها نمی‌تونستن درس باشن. چیزی نگفتم. رفتم تو اتاقم. درو بستم. غصه خوردم. گریه کردم. شام نخوردم. غصه خوردم. نه از شدت علاقه‌م به درس و از فکر قله‌های فتح‌نشدۀ علم. نه. از اینکه بابای روشن‌فکری که وقتی ده سال پیش مردای فامیل بهش گفتن دخترتو نفرست غربت فرستاد، حالا پشیمونه. همونی که می‌گفت دوست دارم به آرزوهات برسی، همونی که با خبر موفقیتام خوشحال می‌شد و هر بار با خبر قبول نشدنم ناراحت می‌شد و هر بار می‌گفت بسپرم به فلانی که به استادات بگه موقع مصاحبه هواتو داشته باشن و وقتی می‌گفتم نه؛ من خودم از پس خودم برمیام، بیشتر بهم افتخار می‌کرد، حالا فکر می‌کنه اگه ازدواج نکنم نمی‌تونم از پس خودم بربیام. نگرانمه. می‌ترسه. چهار تا خواستگار زپرتی که عار بوده براشون مدرک تحصیلیشون کمتر از مدرک دختر باشه و منصرف شدن، این ترسو انداختن به جونش که اگه دخترش دکترا بخونه دیگه خواستگار سراغش نمیاد و دیگه نمی‌تونه ازدواج کنه و تنها می‌مونه و بدبخت میشه. نیاد پدر من. می‌خوام صد سال سیاه یه همچین کسی با چنین طرز تفکری نیاد سراغ من. من تنهایی رو ترجیح می‌دم به بودن در کنار کسی که همراهم نیست، بلکه سدّ راهمه.

۱۴۰۵- نگیم سرده، نگیم از دهن افتاده

تو یادداشت‌های گوشیم یه یادآوری هست به اسم آش علی‌بابا. تو بخش کارهایی که باید انجام بدم. فکر کنم اوایل آذر پارسال بود. تهران یه کاری داشتم و یه چند روزی اونجا بودم. هر ماه یه بار، دو ماه یه بار و گاهی هم ماهی سه چهار بار می‌رفتم تهران و چون درسم تموم شده بود و خوابگاه نداشتم، یه شب خونۀ این فامیل بودم، یه شب خونۀ اون فامیل، یه شب خوابگاه این دوستم، یه شب خوابگاه اون دوستم و بعضی شبا هم بنیاد سعدی که حکم خوابگاهو داشت. طول روز هم از این سر شهر می‌رفتم اون سر شهر برای فلان کار و فلان جلسه و نه زمان غذا خوردنم مشخص بود، نه مکانش، نه اینکه چی قراره بخورم. تو یکی از همین سفرها بود که یکی از خواننده‌های وبلاگم آش علی‌بابای میدان توحیدو پیشنهاد کرد. برگشته بودم خونه. گفتم این سری که نشد؛ سری بعدی که رفتم تهران، حتماً می‌رم امتحانش می‌کنم. چون که من عاشق آشم. نوشتم تو لیست یادآوری. یکی دو هفته بعد باز دوباره مسیرم افتاد سمت تهران. از اونجا رفتم مشهد برای کنفرانس و وقتی برگشتم تهران یه گروه تلگرامی درست کردم اسمشو گذاشتم آش علی‌بابا. به دوستام اطلاع دادم هر که دارد هوس آش علی‌بابا بسم‌الله. ششصد تا پیام بینمون رد و بدل شد تا بالاخره تونستیم روز و ساعتشو هماهنگ کنیم. اسم گروهو گذاشتم «آش علی‌بابا، دوشنبه ۱۰ تا ۱۲». سنجاق کردم همه ببینن. عکس کاسۀ آش نیکوصفتم گذاشتم به‌عنوان عکس گروه. ولی آلودگی هوا برنامه‌هامونو ریخت به هم. مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها و اداره‌ها و همهٔ شهر تعطیل شد و دیگه نمی‌شد رفت بیرون. دو سه تا از جلسه‌هام لغو شدن و نتونستم همۀ کارامو انجام بدم و برگشتم خونه. اسم گروهو عوض کردم گذاشتم «آش علی‌بابا، به وقت دیگری موکول شد». از اون موقع تا حالا نه تونستم برم تهران، نه پیامی تو گروه گذاشته شد، نه دیگه اون جمعو میشه جمع کرد. و نه خودم حس و حال گذشته رو دارم که تنها برم آش بخورم. دلم هم نمیاد از یادداشت‌هام پاکش کنم که یادم نیاره خواسته‌های سردشده و ازدهن‌افتادهٔ گذشته رو.

همین‌جوری که داشتم به آرزوهای ازدهن‌افتاده‌م فکر می‌کردم که بس که به‌وقتش نشد، شوقم رو نسبت بهشون از دست دادم، یاد پستِ نگیم کشکش کمه افتادم. اتفاقاً اون پستم راجع به آش بود؛ آشی که استعاره از خواسته‌هامونه. دیدم اون سری نگار اینا کنار آش بهمون شکلات هم داده بودن :)) 

پ.ن۱: آقازاده رو نمی‌بینم ولی در جریان سکانس آش و هشتگ کاسۀ آش و شکلاتش هستم و حالا اگه یه وقت حسشم داشتم تنهایی برم علی‌بابا دیگه روم نمیشه برم تو و از یارو یه کاسه آش بخوام :| با این فیلم‌نامه‌هاشون :| ضمن اینکه ما آش و شکلات می‌گرفتیم وقتی آش و شکلات گرفتن هشتگ نبود :|

پ.ن۲: پستِ «نگیم کشکش کمه» رو تاسوعای پارسال نوشته بودم. امسال تاسوعا خونه موندیم. امسال نه آش داشتیم، نه شله‌زرد، نه چارتایی مثل هر سال رفتیم امامزاده شمع گرفتیم، نه تو لیوان جغدی چای هیئت خوردیم.

۱۴۰۴- the

ساده از کنار اعداد رد نمی‌شم. گاهی خیره می‌شم به پلاک ماشین جلویی که چیزی یا کسی رو یادم انداخته، گاهی به قیمت‌ها، گاهی به تاریخ انقضا، به شماره‌های شناسنامه، درصد شارژ و تعداد کلمات نوشته‌هام توی وُرد. همین چند وقت پیش بود که برای مقاله‌م چکیده می‌نوشتم. «۱۹۹۳جمله از این ۱۴۰۰۰ جمله وام‌واژه دارند. تعداد وام‌واژه‌های موجود در پیکره با تکرار، ۲۴۹۲ و بدون تکرار، ۶۰۴ است که ۱۳۴ مورد از این...». آه حسرت‌باری کشیدم که کاش تعداد جملاتِ دارای وام‌واژه ۱۹۹۲ تا بود. به‌نیت تاریخ تولدم. بعد خیره روی این ۲۴۹۲ و ۶۰۴ و ۱۳۴، غرق در فکر و خیال و معنا. باید چکیده‌های فارسی و انگلیسی رو توی سایت مجله آپلود می‌کردم. قبل از اینکه بفرستم برای مجله فرستادم برای دوستم که بخونه و اگه ایراد نگارشی داره درستش کنم. سایت به تعداد کلمات ارسالی حساس بود. نباید بیشتر از ۲۵۰ کلمه استفاده می‌کردم. خطا داد. قبول نکرد. نوشت چکیدهٔ انگلیسی ۲۵۴ کلمه هست و باید حداکثر ۲۵۰ تا باشه. فارسیش ۲۴۵ تا بود و مضرب پنج بود. رند بود. دوستش داشتم. ۲۵۴ هم قشنگ بود. هم یکانش چهار بود، هم ۴۵ و ۵۴ معکوس هم بودن. ولی سایت اینو نمی‌فهمید. پاشو کرده بود تو یه کفش که حداقل چهار تا از کلماتو پاک کن. چند بار خوندمش. به همۀ جمله‌ها و واژه‌ها نیاز داشتم، ولی چهار نفر باید پیاده می‌شدن از این اتوبوس، از این آسانسور. باید اون چهار نفری رو انتخاب می‌کردم که حذفشون چکیدۀ فارسی رو به هم نریزه. به دوستم گفتم چی کارش کنم؟ یه نگاهی به متن انداخت و گفت به جای with the aim of بنویس for، به جای the corpus of spoken Persian بنویس spoken Persian corpus. این‌جوری ۹ کلمه به ۴ کلمه تبدیل شد. یعنی ۵ کلمه کم شد و شد ۲۴۹ کلمه. مشکلم به همین سادگی و خوشمزگی حل شد و خوشحال شدم. البته خوشحال‌تر می‌شدم اگه ۲۵۰ کلمه می‌شد. ۲۵۰ رُنده و بیشتر از ۲۴۹ دوستش دارم. ۲۴۹ انگار یکیو کم داره. انگار یه صندلیش خالیه، انگار یکی هست که نیست، یه جای خالی داره این عدد. از دوستم تشکر کردم و برای بار آخر، متنو مرور کردیم تا اگه مشکلی نداره بفرستم برای مجله. نمی‌دونم برای بار چندم داشتیم می‌خوندیمش. گفت باید به جای gender of speakers بنویسی gender of the speakers. همیشه به دقتی که داره غبطه می‌خورم. با اینکه خودم آدمِ مو رو از ماست بیرون کِشنده‌ای هستم و تجربۀ ویراستاری دارم، ولی دقتم در برابر دقت این دوستم هیچه. هیچ. چه غلط‌های املایی که از توی همین پست‌هایی که قبل از انتشار، ده‌ها بار می‌خونم و ویرایششون می‌کنم پیدا نکرده. the رو به جمله‌م اضافه کردم. هم جمله‌م درست شد، هم اون صندلی خالی پر شد. برای بار آخر خوندمش و به حال خوب چکیده غبطه خوردم؛ به کامل بودنش. به the فکر کردم. به theهایی که باید باشن و نیستن، به جای خالیشون.

۱۴۰۳- این هندونۀ سربسته

بعضی از مسائل هستن که نوشتن دربارۀ اونا، خطوط قرمز من هستن و سعی می‌کنم تا جایی که بتونم راجع بهشون تو وبلاگم ننویسم. اگر هم مطلبی باشه تو وبلاگ خصوصیم می‌نویسم و منتشر نمی‌کنم. تو حالت پیش‌نویس نگه‌می‌دارم اون مطالب رو. در واقع اگر هم بنویسم برای خودم می‌نویسم. یکی از این موضوعات بحث خواستگاریه. جز یه بار که از روی بی‌تجربگی خاطره‌ش رو اینجا نوشتم، یادم نمیاد اومده باشم و تعریف کرده باشم فلان روز فلان اتفاق افتاد و چنین شد و چنان شد و اینو گفتیم و اینو شنیدیم. همون یه باری هم که نوشته بودم، چند روز بعدش پشیمون شدم و چون رسم و عادت ندارم پست‌هایی رو که منتشر کردم بعد از انتشارشون حذف کنم، رمزدارش کردم و کسی رمزشو نداره. الانم نیومدم خاطره تعریف کنم. یه مطلبی بود که حس کردم گفتنش اینجا خالی از لطف نیست.

خواستگار داشتن و خواستگاری رفتن تو این سن یه امر طبیعیه و منم مثل خیلی از دخترا، چند ساله با این موضوع درگیرم. چون مخالف ازدواج سنتی‌ام، معمولاً اجازه نمی‌دم اول خواهر و مادر بیان بپسندن بعد برن پسرشونو بیارن. ولی چند بار زورم نرسید مقاومت کنم. مادر و خواهرشونو برداشتن آوردن دیدنم که باهم صحبت کنیم. این روش که آدم با یه غریبه که تا دو ساعت پیش اسمشم نشنیده بود بشینه صحبت کنه که تازه آشنا بشه و ازدواج کنه اصلاً موردپسند من نیست. حالا کِی اومدن؟ همه‌شون یک هفته قبل از کنکورهای ارشد و دکترا. آخری همین مردادماه، یک هفته قبل از آزمون. همه‌شون هم می‌دونستن و گفته بودم امتحان دارم. عالم و آدم می‌دونستن که من کی کنکور دارم و هر کی یه ذره شناخت نسبت به من داشته باشه می‌دونه تیپ شخصیتیم جزو تیپ‌های درسخون و درس‌دوسته!. ایدئال اینه که خودش یه سر به سایت سنجش بزنه و از تاریخ آزمون مطلع بشه بعد پا پیش بذاره. این ایدئاله و حالا اگه طرف از این وادی پرته و نمی‌دونه سایت سنجش و کنکور چیه، لااقل وقتی گفتیم و فهمید ذهن طرف مقابلش این روزا درگیره، بگه خب بعد از آزمون میایم. حالا اگه عجله داره که تا عیدها و ولادت‌ها تموم نشده تکلیفش مشخص بشه و اگه نشد سریع بدون فوت وقت بره سراغ بعدی!، لااقل وقتی اومد، عذرخواهی کنه که مصدّع اوقات شده. چون واقعاً مصدّع اوقاتم شده بودن و با این توضیح که صُداع ینی سردرد، من از شدت سردرد نه خواب داشتم نه خوراک. منِ کم‌توقع به همین عذرخواهی هم راضی بودم به خدا. ولی خب دریغ از ذره‌ای درک موقعیت، عذرخواهی و عذاب وجدان. اینجا دو تا مسئله مطرحه. یا اینا متوجه شرایطتون هستن، اما انقدر خودخواهن که شرایط شما و تمرکزی که بهش نیاز دارید براشون مهم نیست، که خب سالی که نکوست از بهارش پیداست و باید حساب کار دستتون بیاد که اینی که الان متوجه شرایط روحی شما نیست، بعیده بعداً متوجه شرایط دیگۀ شما در زمینه‌های دیگه بشه. یا خودخواه نیست، ولی متوجه اهمیت مسئله‌ای که درگیرش هستین نیست و نمی‌دونه کسی که کنکوریه روزای آخر تست می‌زنه و خلاصه‌هاشو مرور می‌کنه و مهمونی نمی‌ره و خونه‌شون مهمون نمیاد و یه ساعت هم براش یه ساعته. اینایی که تو این دانشگاه‌های بدون کنکور درس خوندن، یا اینایی که وقتی می‌رفتن سر جلسۀ آزمون نمی‌دونستن کنکور تستیه یا تشریحی، جزو همین قشری هستن که متوجه اهمیت موضوعی که شما درگیرشین نیستن. همین می‌تونه اولین تفاوت شما با اون فرد باشه. مثالی که زدم مثال درسی و کنکوری بود، ولی ممکنه شما ورزشکار باشید و تو اون مقطع درگیر مسابقه باشید، یا دغدغهٔ کاری داشته باشید یا هر مسئلهٔ دیگه‌ای. اصل حرفم وقت‌شناسی و درک شرایط موقت و ویژهٔ طرف مقابله. 

همون یه مطلب مدّنظرم بود که بگم؛ ولی حالا که تا اینجا گفتم، دو تا نکته هم راجع به تماس تلفنی بگم. خانومه زنگ می‌زنه میگه برای امر خیر تماس گرفتم و کلی اطلاعات اعم از تحصیلات و قد و وزن و تعداد خواهر و برادر و شغل و زیربنای خونه و مایملک می‌گیره و آدرس خونه رو می‌خواد‌، ولی خودشو معرفی نمی‌کنه. یا زنگ می‌زنه به موبایل خودم و شمارهٔ خونه رو می‌خواد و همچنان خودشو معرفی نمی‌کنه. والا من هر جا به هر کی برای هر کاری زنگ بزنم، حتی اگه مطمئن باشم طرف شماره‌مو داره و منو می‌شناسه، باز بعد سلام خودمو معرفی می‌کنم. چون اینو جزو آداب اجتماعی می‌دونم. اگه اشتباه هم زنگ زده باشم باز توضیح می‌دم که با فلانی کار داشتم و مثل اینکه اشتباه گرفتم. این دیگه از بدیهی‌ترین آداب اجتماعیه که من حتی تو فضای مجازی، تو اولین پیام‌ها و کامنت‌هام هم رعایت می‌کنم و می‌گم کی‌ام و از کجا اومدم. اون وقت کسی که برای اولین بار زنگ زده، ناشناسه، و اطلاعات خصوصی می‌پرسه و آدرس می‌خواد، نباید خودشو معرفی کنه؟ نباید جلب اعتماد کنه؟ حالا میایم آشنا می‌شیمم شد جواب؟ شگفت‌انگیزتر اونایی هستن که خودشونم نمی‌دونن با کی و کجا تماس گرفتن. اونایی که بعد از گرفتن اطلاعات دیگه زنگ نمی‌زنن هم جالبن. همین چند وقت پیش یه خانومی زنگ زد پرسید دختر مجرد دارین؟ بعدشم فقط مقطع تحصیلیمو پرسید و خداحافظی کرد. حتی رشته‌م هم نپرسید. خودشم که معرفی نکرد. خنده‌م گرفته بود و تو دلم هزار بار آرزوی شفای عاجل می‌کردم برای این قشر و هزار بار از خدا می‌خواستم سریعاً منو از دست اینا نجات بده. و البته دیگه زنگ نزد. متأسفانه چون این احتمال رو میدم که دوست و آشنای دوستان و آشنایانمون باشن نمی‌تونم پشت تلفن بشورم پهنشون کنم روی بند و مؤدبانه برخورد می‌کنم. کلاً این ناشناس بودنشون دست و بالمو می‌بنده تا نتونم برخورد شایستهٔ شخصیتشون داشته باشم. روال جواب گرفتن از پسر بعد از مراسم خواستگاری هم جالبه. من وقتی نظرم منفیه، ناز نمی‌کنم. الکی طرف مقابلم هم منتظر نمی‌ذارم. سریع به جمع‌بندی می‌رسم و همون موقع با دلیل یا به خودشون می‌گم نه یا وقتی رفتن، می‌سپرم به خانواده که اگه زنگ زدن بهشون بگید نه. اون وقت برای دریافت جواب مثبت یا منفی از طرف اونا، روال اینه که اونا برن و فکر کنن و اگه نظرشون مثبت بود چند روز بعد تماس بگیرن بگن ما با شرایط شما موافقیم و اگه نظرشون منفی باشه، دیگه رسم نیست زنگ بزنن بگن اینو. حالا ایدئال من اینه که اینا دلیل منفی بودن نظرشونو شفاف بگن تا اولاً طرف بره اون ایرادشو اگه اصلاح‌شدنی بود اصلاح کنه ثانیاً اگه دو طرف کس دیگه‌ای رو با این ویژگی‌ها می‌شناختن به همدیگه معرفی کنن. یه همچین جامعۀ آرمانی‌ای دارم من. اون وقت این جماعت زنگ هم نمی‌زنن برای نهِ خشک و خالی، چه برسه به توضیح. ینی اگه خانوادۀ پسر نظرشون منفی باشه به‌معنای واقعی کلمه گم و گور میشن (اصطلاحی قشنگ‌تر از این بلد نیستم در مواجهه با یه همچین رسمی).

پ.ن: چند وقت پیش با یکی از دوستام راجع به این مسائل صحبت می‌کردم. گفت پارسال دانشگاه کارگاه آموزشی داشت و تو اون کارگاه شاهین فرهنگ سخنرانی کرده و دانشجوها سؤال‌هاشونو پرسیدن و لینک این سخنرانیا رو برام فرستاد. من تا اون موقع اصلاً نمی‌دونستم شاهین فرهنگ کیه و هیچ پیش‌زمینۀ ذهنی در موردش نداشتم. خیلی هم اهل سخنرانی گوش دادن نیستم. چون معمولاً با منطقی که پشت حرفای طرف هست موافق نیستم. حالا چون اون دوستمو قبول دارم، پیشنهادشو رد نکردم و اون ده دوازده تا فایلی که تو کانال دانشگاه گذاشته بودنو دانلود کردم که گوش بدم. اتفاقی اول فایل ۲۹ بهمن پارسالو باز کردم. یک ساعت و ۴۵ دقیقۀ اولش خوب بود. ده دقیقۀ پایانی، یه پسری اومد یه سؤالیو مطرح کرد که باورم نمی‌شد این سؤال، سؤال دانشجوی اون دانشگاه باشه. گیر عجیبی داده بود به اینکه زن عقل نداره و دلیل و برهان هم میاورد. این آقای فرهنگ هم هر چی توضیح می‌داد و می‌گفت اون حدیث جعلیه می‌پرید وسط حرفش که نه جعلی نیست. منم با بهت و حیرت به این فکر می‌کردم که بیچاره کسی که حاضر بشه زن این بشه. که خب یادم افتاد یه سری از خانوما خودشونم فکر می‌کنن عقل ندارن و مشکل نیمهٔ گمشدهٔ اون بزرگوار هم حل شد همون‌جا. ینی انقدر این چند دقیقۀ پایانی این فایل شگفت‌انگیز بود که هر بار یادش می‌افتم با شگفتی از خودم می‌پرسم چند سال طول می‌کشه نسل این طرز تفکر منقرض بشه؟

+ این لینک تلگرامی اون فایله. پنجاه مگابایته تقریباً. تو همین کانال با هشتگ فرهنگ ده تا فایل دیگه هم هست.

۱۴۰۲- خواستن‌ها همه موقوف توانستن بود

یادآوری و خلاصه‌ای از آنچه گذشت:

فصل دُردانه رو به‌نیت اینکه این فصل، فصل دکترا باشه کلید زده بودم. سه سال پیش بعد از تموم شدن دورۀ ارشد و برگشتن به خانه، از علاقه‌م به علوم شناختی، رشتۀ سومی که برای ادامۀ تحصلیم انتخاب کرده بودم نوشتم. از ارتباطی که به پایان‌نامۀ کارشناسیم داشت و از اشتراکاتش با رشتۀ ارشدم، زبان و مغز و از مشقت‌هایی که برای پیدا کردن منابع تجربه کردم. بخش‌های جذاب منابعی که می‌خوندم رو به اشتراک گذاشتم، از سفرها و مصاحبه‌ها گفتم. اون سال که پیارسال باشه قبول نشدم. اگر یادتون باشه اون روزا چالش «شما به جای من» راه افتاده بود. بلاگرا جای همدیگه پست می‌ذاشتن. ازتون خواسته بودم خودتونو جای من بذارید و پست قبول نشدنمو بنویسید. بیست‌وسه نفر جای من پست نوشته بودن و از پست هر کدوم یه جمله انتخاب کردم و با اون جمله‌ها یه پست جدید نوشتم. علاقه‌م به اون مبحث همچنان سر جاش بود ولی برای ادامۀ تحصیل برگشتم سراغ رشتۀ دومم، همین رشتۀ ارشد. این یکی رو هم دوست داشتم. شانسم هم برای قبولی بیشتر بود تو این رشته. دوباره از مشقت‌هایی که برای پیدا کردن منابع آزمون تجربه می‌کردم نوشتم، از سفرهام، از مصاحبه‌ها. بخش‌های جذاب منابعی که می‌خوندم رو باز هم اینجا با شما به اشتراک گذاشتم. پارسال هم قبول نشدم. عکس کارنامه‌مو رمزدار گذاشتم و گفتم رمزش یکی از این دو کلمه هست و خودتون حدس بزنید: قبول یا مردود.

امسال سومین و آخرین سالیه که برای رسیدن به این خواسته، آرزو، هدف یا هر چی که اسمشه تلاش می‌کنم. شاید بهتر بود که اسم فصل رو می‌ذاشتم فصل تلاش‌های مذبوحانه، فصل «هی بخواهیم و رسیدن نتوانیم»‌ها. 

دو هفته قبل:

رتبه‌ها اعلام شده و منتظر دفترچۀ انتخاب رشته‌ام. دفترچه رو که نمی‌دونم چرا اسمش انتخاب رشته است وقتی رشته مشخصه و آنچه که مدّنظره انتخاب دانشگاهه دانلود می‌کنم. می‌دونم که گروه زبان آخره و رشتۀ من آخرِ آخر. آروم میام پایین و رشته‌محل‌های بقیۀ رشته‌ها رو هم مرور می‌کنم. سر مهندسیا وایمیستم و ظرفیتا رو مقایسه می‌کنم. به نیازهای واقعی کشور فکر می‌کنم. یاد حرفی که دکتر نایبی سر کلاس آمار زد می‌افتم. می‌رسم به آخرین جدول. جدول رشتۀ خودم. نوزده تا انتخاب دارم. تربیت مدرسی که پارسال تو لیست بود، امسال نیست. پیارسال اولین انتخاب من بود. اون سال قبول نشدم از مصاحبه‌ش و پارسال هم رتبه‌م نرسید بهش. همدان و کرمانشاه و زاهدان رو می‌بینم و دو تا دانشگاه توی تهران که پارسال نبودن. شیراز و مشهد و اصفهان هم هستن مثل پارسال. گوگل رو باز می‌کنم و می‌نویسم نقشۀ ایران. کرمانشاه و همدان رو پیدا می‌کنم. خیلی هم دور نیستن از اینجا. شیراز و سیستان و بلوچستان ولی دورن. پارسال رتبه‌م به مشهد نرسید و شیراز رو خودم نخواستم. خیلی قوی نیست زبان‌شناسیش. پارسال اصفهان رو علی‌رغم میل باطنی پدر انتخاب کرده بودم و حالا داشتم فکر می‌کردم پدری که می‌گفت ترجیحاً اصفهان نه، چطور نظرشو راجع به همدان و کرمانشاه و زاهدان بپرسم؟ پارسال می‌گفت حالا که تبریز این رشته رو نداره پس فقط تهران. امسال همین سؤالو بپرسم میگه اولویت اول ازدواج و بعد هر جا خواستی برو. نوزده تا انتخاب دارم. همه رو می‌خوام انتخاب کنم که ترازشونو بفهمم. اگه انتخابشون نکنم و اسمشون تو کارنامه‌م نباشه نمی‌نویسه ترازشونو. پیام نورو می‌ذارم آخرِ آخر. نوزدهم. دو تا پردیس و یه غیرانتفاعی هم هست. اینا رو می‌ذارم قبل پیام نور. اولویت شونزدهم، پردیس علامه، بعد غیرانتفاعی علوم شناختی، بعد پردیس شیراز. این غیرانتفاعی علوم شناختی دو سال پیش برای خود علوم شناختی دانشجو می‌گرفت، امسال برای گرایش زبان‌شناسی. دوستش دارم. از صد میلیون شهریۀ دو سال پیشش که الان نمی‌دونم چقدر بیشتر شده بگذریم، مشکل عمدۀ پدر با اونجا اینه که خوابگاه نداره. چون خوابگاه رو محیط امنی می‌دونه و به‌گمانش خونۀ مجردی این امنیت رو نداره. حالا همین که مشکلی با تهران رفتنم نداره جای شکر داره. بعد از این چهار انتخاب قعر جدولی می‌رم سراغ روزانه‌ها و شبانه‌های غیر از تهران. روزانه و شبانۀ زاهدانو به‌عنوان انتخاب چهاردهم و پونزدهم می‌نویسم تو لیست. کرمانشاه فقط روزانه داره. اونو می‌نویسم تو اولویت سیزدهم. به‌نظرم باید دل شیر داشته باشی که تو یه شهر مرزی زندگی کنی. نگاهم می‌افته به استان خودمون. البته ما هم مرزی هستیم؛ ولی مرز داریم تا مرز. مرز ترکیه و آذربایجان کجا و مرز پاکستان و عراق کجا؟ یاد محرومیت‌ها می‌افتم، یاد امکانات پایتخت. غمگین می‌شم. شیرازو می‌نویسم تو اولویت دوازده. شبانه‌های مشهد و اصفهان هم ده و یازده. روزانه‌هاشونو تو اولویت هشتم و نُهم می‌نویسم. این‌ها رو صرفاً جهت اطلاع از حدنصاب‌هاشون نوشتم و نه می‌تونم و نه می‌خوام و نه می‌ذارن که تو مصاحبه‌هاشون شرکت کنم. احتمال قبولیم هم کمه تو این شهرا. وقتی دو سه نفر ظرفیت دارن منطقی هست که یکیو بردارن که اهل همون‌جا باشه که بمونه و بعداً به دردشون بخوره. همدان رو می‌نویسم تو اولویت هفتم. همدان هم مثل الزهرا روی پیکرۀ گفتاری کار می‌کنه و خوبه که من چند سال سابقه دارم تو این کار. می‌تونم تو پروژه‌شون همکاری کنم. یکی از استاداشم شاگرد استاد ارشدمه. می‌رم سراغ شش تا گزینه‌ای که از شهر تهران دارم. پژوهشگاه خوابگاه نداره. اینو می‌ذارم تو اولویت پنجم. شبانۀ تهران هم اولویت ششم. شبانه‌ها هزینهٔ هنگفتی دارن و معمولاً خوابگاه هم ندارن. می‌مونه بهشتی و علامه که پارسال رفتم و قبول نشدم. می‌نویسمشون تو ردیف سوم و چهارم. صرفاً جهت اطلاع از حدنصابشون می‌نویسم. نمی‌خوام دوباره برم مصاحبۀ جاهایی که قبلاً رفتم. می‌مونه الزهرا و تهران که شانسم برای تهران هم تقریباً صفره. به الزهرا فکر می‌کنم. دانشگاه استاد شمارهٔ ۱۷. استادی که وقتی پارسال برای گرفتن معرفی‌نامه رفتم پیشش پرسید چرا اینجا رو انتخاب نکردی؟ گفتم انتخاب کرده بودم اما رتبه‌م نرسید. سه تا معرفی‌نامه داد دستم برای اون سه دانشگاهی که دعوتم کرده بودن برای مصاحبه. گفت کاش قبولت نکنن و سال دیگه بیشتر تلاش کنی و بیای اینجا. ولی اگه قبولت نکنن ضرر می‌کنن. با این همه کاش قبول نشی. قبول نشدم. بیشتر تلاش کردم. رتبه‌م بهتر شد. پس امسال امیدوار باشم؟ نمی‌دونم. امسال قبول می‌شم؟ نمی‌دونم. مهمه برام؟ حتی اینم نمی‌دونم.

+ اون لینک دکتر نایبی ارجاع به یه کانال تلگرامه که چند دقیقه از فیلم کلاس آمار توشه. برای اونایی که تلگرام ندارن: [۴ مگابایت]

۱۴۰۱- تروبتسکوی

قبل از آزمون به خودم قول دادم هر سؤالی رو بلد نبودم و مطمئن نبودم جوابش کدومه، رد کنم و برم سؤال بعدی. مدام به خودم یادآوری می‌کردم که این با کنکور کارشناسی فرق داره و اینجا سی درصد جواب بدی کافیه و ملت با چهل درصد تک‌رقمی میشن. اون سؤالی که پیارسال بیست دقیقه برای حلش وقت گذاشته بودم رو یادآوری می‌کردم و می‌گفتم نتیجۀ این کمال‌گرایی و من همه رو می‌خوام جواب بدمت چی شد؟ نتیجه این شد که نرسیدی بقیۀ سؤال‌هایی که بلد بودی رو بخونی. رها کن سؤالایی رو که بلد نیستی، شک داری یا زمان‌بره حلش. آزمون که شروع شد، دیدم سؤال اول، آواشناسیه. بلد نبودم. در واقع چون اون بخش برام ناملموس بود و نمی‌فهمیدم و دوستش نداشتم، نخونده بودم و بلد نبودم. سؤال دو، سه، چهار، پنج، یکی‌یکی جواب دادم و رسیدم به نُه. تغییرات آوایی قانون گریم. این یکی رو بلد بودم ولی انقدر هم مسلط نبودم بهش. رها کردم و رفتم سراغ سؤال ده. با اینکه جواب، گزینۀ دو بود، نمی‌دونم چرا سه رو زدم. یازده، دوازده، سیزده. کم‌کم تعداد سؤال‌هایی که بلد نبودم و شک داشتم بیشتر شد. یهو استرس گرفتم. ولی به خودم قول داده بودم هر سؤالی رو بلد نبودم و مطمئن نبودم جوابش کدومه، رد کنم. مدام به خودم یادآوری می‌کردم که نمرۀ منفی داره و اگه اشتباه کنی نمرۀ همین چند تایی که مطمئنی و درست جواب دادی رو هم از دست می‌دی. رسیدم به سؤال ۵۵. تعداد سفیدهام خیلی زیاد شده بود. برگشتم سراغ سؤالاتی که بین دو گزینه شک داشتم. سؤال ۴۳ بین گزینۀ ۳ و ۴ شک داشتم. التماس می‌کردم که بی‌خیالش بشم، چون که اگر اشتباه کنم... اشتباه کردم. گزینۀ سه اشتباه بود و من اشتباه کردم. برگشتم سراغ ۵۵. تا ۶۶ پیش رفتم. جواب این ۶۶ باید گزینۀ سه باشه ولی خیلی هم مطمئن نیستم. جرئت انتخاب گزینه‌ای که خیلی هم مطمئن نبودم رو نداشتم. سؤال ۶۷. بنیان‌گذار مطالعات واج‌شناختی کیست؟ نیکولای تروبتسکوی، لری هایمن، نوام چامسکی، موریس هله. می‌دونستم تروبتسکوی بنیان‌گذار یه چیزی هست، ولی یادم نمیومد چی. چامسکی که نیست. چامسکی نحو بود و باید دنبال یکی باشم که اسمشو سر کلاس آواشناسی شنیده باشم. اسم موریس هله آشنا نبود برام. لری هایمن یه کتاب آواشناسی داره، ولی این دلیل نمیشه بنیان‌گذار اون رشته هم باشه. آره، آفرین. این یه گزینۀ انحرافیه و من نباید منحرف بشم. تروبتسکوی به مکتب پراگ ربط داشت. ولی اگه تروبتسکوی مطالعات واج‌شناختی داشت چرا سر کلاس نحو اسمشو از استاد نحو شنیده بودم؟ نگاه به ساعت کردم. به‌نرمی و مهربانی گفتم میشه بی‌خیال این سؤال بشیم؟ ولی من اینو بلدم. باید فکر کنم. باید بیشتر فکر کنم. نکنه جواب، همین موریس هله باشه؟ چرا اسم پراگ منو یاد واج‌شناسی می‌ندازه؟ این بار با تندی گفتم میشه بریم سؤال بعدی؟ سؤال ۶۸. کدام اصطلاح از ابداعات مکتب پراگه؟ اگه دو یا چهار باشه، جواب قبلی هم تروبتسکوی هست. مغزتو به کار بنداز. همین چند ساعت پیش وقتی خلاصه‌هاتو مرور می‌کردی اسم این و چند تا مکتب دیگه رو گوشۀ کاغذ نوشتی. تصمیم بگیر. دو یا چهار؟ برگشتم سؤال قبلی. گزینۀ یک رو توی پاسخنامه پر کردم. تروبتسکوی. بنیان‌گذار مکتب پراگه و لابد مطالعات واج‌شناختی هم داشته. سؤال ۶۸. کدام اصطلاح از ابداعات مکتب پراگه؟ چرا این دو تا سؤال هر دو شون راجع به پراگن؟ نکنه اشتباه می‌کنم و جواب ۶۷ همون موریس هله باشه؟ یا نکنه لری هایمن جواب انحرافی نیست و حالا که کتاب آواشناسی داره، بنیان‌گذارشم هست. آه. جواب ۶۷ رو از پاسخنامه پاک کردم. سؤال ۶۸، دو یا چهار؟ تصمیمتو بگیر دیگه. دو. با نیت گزینۀ دو رفتم سمت پاسخنامه و موقع پر کردن نظرم عوض شد. چهار. سؤال ۶۹ راجع به هلیدی بود. شک داشتم. چرا من امروز همه‌ش شک دارم؟ سؤال ۷۰ راجع به فرث. من اینا رو خونده بودم. بلد بودم. ولی الان گزینه‌ها همه‌شون شبیه همن. با تردید گزینۀ یک رو علامت زدم و یادآوری کردم که نمرۀ منفی داره و اگه اشتباه کنی نمرۀ همین چند تایی که مطمئنی و درست جواب دادی رو هم از دست می‌دی. یه کم فکر کردم و گفتم ۷۰ همون گزینۀ یکه ولی نکنه ۶۸ رو اشتباه جواب دادم؟ رفتم سراغ پاسخنامه و اون چهارو پاک کردم. یه نگاه به ساعت کردم و یه نگاه به پاسخنامه. از این سه صفحه فقط هفتاشو جواب داده بودم. نفس عمیق کشیدم و دوباره تروبتسکوی رو علامت زدم. تا پایان آزمون، تا وقتی برگه‌ها رو بگیرن بارها برگشتم سراغ این سؤال و این گزینه رو پاک کردم و چند دقیقه بعد همین گزینه رو علامت زدم. پاک کردم و علامت زدم. پاک کردم و علامت زدم. وقتی آزمون تموم شد و برگشتم خونه، هنوز بهش فکر می‌کردم. یادم نمیومد که آخرین بار پاک کردم یا علامت زدم. نرفتم سراغ کلید آزمون. چون اگه جواب این سؤال تروبتسکوی بود، نمی‌دونستم باید خوشحال باشم یا ناراحت. چون که یادم نمیومد که آخرین بار پاک کردم یا علامت زدم.

این چند وقت، بیشتر خواب‌هام نامفهوم و گنگ بودن. بیدار که می‌شدم یادم نمیومد چی دیدم. چند بار خواب جلسۀ کنکورو دیدم. خواب پر کردن و پاک کردن پاسخنامه. یه روز صبح، مثل همیشه گیج و منگ و خسته، چنان‌که گویی همۀ شبو کوه کنده باشم بیدار شدم و در حالی که با خودم اسم تروبتسکوی رو تکرار می‌کردم رفتم سراغ سایت سنجش. با چشمایی که به‌سختی باز می‌شدن سؤالات و پاسخنامه رو دانلود کردم. ذهن بیچاره‌م هنوز درگیر این بود که بنیان‌گذار مطالعات واج‌شناختی کیه و من باید پاسخ این سؤال رو براش پیدا می‌کردم تا آروم بگیره. تا این کابوس هر شبم رهام کنه. تا دیگه بهش فکر نکنم. دفترچه رو باز کردم و مستقیم رفتم سراغ همون سؤال. یادم بود تو کدوم صفحه و کجای صفحه‌ست. کلید سؤالات رو هم باز کردم. جواب درست همین بود. تروبتسکوی. با اینکه همچنان یادم نمیومد آخرین بار این گزینه رو از پاسخنامه‌م پاک کردم یا پر کردم، اما خوشحال بودم. بعدها دیدم پاسخنامهٔ خودمون رو هم گذاشتن. درست جواب داده بودم. خوشحالیم دوچندان شد.

۱۴۰۰- به عقب برمی‌گردیم

چند سالی میشه که ذهنم درگیر این سؤاله که چرا وقتی وُرد رو به پی‌دی‌اف تبدیل می‌کنم، توی پی‌دی‌اف، آخرین سطر آخرین پاراگراف بعضی صفحاتش به صفحۀ بعد منتقل میشه، در حالی که توی ورد همۀ پاراگراف تو همون صفحۀ قبله. این مشکل وقتی جدی میشه که فایل موردنظر فایل مقاله یا پایان‌نامه باشه و فلان مطلب توی فهرستِ ورد، صفحۀ فلان باشه و توی پی‌دی‌اف یه صفحۀ دیگه. و موقع پرینت می‌بینی هیچ مطلبی تو صفحه‌ای که باید باشه نیست. چرا این تبدیل، گاهی آن‌طور که باید صورت بگیره نمی‌گیره؟ به ابعاد صفحه مربوطه؟ به حاشیه‌ها؟ به فونت؟ به پانوشت؟ سؤالی که بارها از گوگل و از دوستانم پرسیده بودم و پاسخ و راه‌حلی پیدا نکرده بودیم. حتی وقتی فایلم رو براشون می‌فرستادم که اون‌ها به پی‌دی‌اف تبدیلش کنند هم همچنان توی پی‌دی‌اف، آخرین سطر بعضی صفحات به صفحۀ بعد منتقل می‌شد، در حالی که توی ورد این‌طور نبود.

تا اینکه چند روز پیش، آفیس یکی از دوستان، این تبدیل رو به‌درستی انجام داد و جای پاراگراف‌های پی‌دی‌اف، مثل پاراگراف‌های ورد شد. آفیسش ۲۰۱۶ بود و فکر کردیم لابد به این دلیله که من ۲۰۱۳ ام و لابد مشکل از ۲۰۱۳ بودن ورژن آفیس منه. یادمه اون موقع که ۲۰۱۳ رو نصب می‌کردم، آخرین ورژن موجود بود و تا مدت‌ها مفتخر بودم به داشتن آخرین ورژن آفیس. همچنان فکر می‌کردم آخریش همین ۲۰۱۳ هست و وقتی فهمیدم یکی هست که آفیسش ۲۰۱۶ هست جا خوردم و وقتی گوگل کردم و دیدم ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ هم اومده بیشتر جا خوردم و حس «ناگهان چقدر زود دیر می‌شود» بهم دست داد. اقدام به دانلود ورژن جدید کردم. ولی از اون‌جایی که از یکی از استادان دورۀ کارشناسی‌م شنیده بودم که حرفه‌ای‌ها آخرین ورژن‌ها رو نصب نمی‌کنن و آخرین تولیدات رو نمی‌خرن چون که معمولاً باگ دارن و تا باگشون کشف و رفع و رجوع بشه طول می‌کشه؛ بی‌خیال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ شدم و تصمیم گرفتم من هم مثل این دوستم که آفیسش تبدیل ورد به پی‌دی‌اف رو به‌درستی انجام داده، ۲۰۱۶ رو نصب کنم. اینکه سه گیگ صرف دانلودش کردم به کنار، اینکه چقدر وقتم بابت پاک کردن قبلی و دانلود و نصب و فعال‌سازی این یکی هدر رفت هم به کنار، ولی اینکه همچنان تبدیل ورد به پی‌دی‌اف به‌درستی صورت نگرفت را کجای دلم می‌گذاشتم؟ متأسفانه تغییر ظاهری و باطنی چندانی هم حاصل نشده بود جز اینکه این جدیده اون بالا جایی داشت به اسم تِل می وات یو وانت تو دو.

خب که چی گویان یکی از فایل‌های قدیمیم رو که با ۲۰۱۳ نوشته بودم باز کردم و متوجه شدم اعدادش یه جوریه. فکر کردم لابد اون موقع اشتباه ثبتشون کرده بودم. درستشون کردم. ولی مگه میشه این همه اشتباه؟ گفتم بذار فایلای دیگه رو هم چک کنم. دیدم شماره‌گذاری اعداد تو هیچ کدوم اون‌جوری نیست که من اون موقع نوشته بودم. مثلاً اگه اون موقع نوشته بودم ۸-۴ الان می‌دیدم نوشته ۴-۸. گوگل کردم دیدم این ورژن ۲۰۱۶ چنین باگی داره و من ازش بی‌خبر بودم و تازه متوجه شدم این ورژن، ترتیب شماره‌هایی که ممیز و خط تیره دارند رو به هم می‌ریزه و راه‌حل‌های عجیبی مثل تغییر زبان به عربی و آندرلاین کردن خط تیره‌ها داره. عجیب‌تر اینکه برای این به‌هم‌ریختگی قاعده و قانون هم نداره و مثلاً اگر بنویسم شکل‌های ۴-۷ و ۴-۸ و ۴-۹ (چهار هفت، چهار هشت و چهار نُه)، چیزی که نشون میده هفت چهار، چهار هشت و چهار نُه هست. اینکه چرا هفت و چهار رو جابه‌جا کرد و بقیه رو نه یه بحثه، اینکه چرا وقتی همین جملۀ شکل‌های فلان رو می‌برم پاراگراف قبلی ترتیب اعداد درست میشه یه بحث. شمارۀ عنوان و زیرعنوان‌ها رو هم به‌دلخواهش، برخی رو درست (چیزی که قبلاً نوشته بودم) نشون می‌داد و برخی رو جابه‌جا. یه نصف روز نشستم یکی‌یکی ترتیب اعدادم رو دستی درست کردم. البته درست بود، ولی درست دیده نمی‌شد. بعد که کارم تموم شد به این فکر کردم که کسی که فایلمو براش می‌فرستم، اگه ۲۰۱۳ باشه، برعکس چیزی که من الان با ۲۰۱۶ می‌بینم رو خواهد دید. و آیا من همیشه باید اعداد توی متن و فهرست اسنادم رو چک کنم و هر چی که جابه‌جاست تغییر بدم؟ از کجا بفهمم درسته و داره اشتباه نشون میده یا اشتباهه و داره الکی درست نشون می‌ده؟ آفیس جدیدمو پاک کردم، قبلیو دوباره دانلود کردم و برگشتم به همون ورژن ۲۰۱۳.

+ برای این پست عنوانِ «اومدم ابروشو درست کنم چشمش کور شد»، «در مذمت ۲۰۱۶» و «ما را به خیر تو امید نیست شر مرسان» هم به ذهنم رسید. اما این به عقب برمی‌گردیم بیشتر به شمارۀ پست می‌آمد. متوجهید که چی می‌گم؟ 

۱۳۹۹- ادامۀ فصل چهار

نتایج اولیه و رتبه‌های آزمون دکترا رو اول شهریور اعلام کردن. منم همهٔ دانشگاه‌های موجودو به‌ترتیب اولویت انتخاب کردم و در حال حاضر منتظر نتایج دعوت به مصاحبه‌ام. تا وقتی که نتایج نهایی اعلام بشه، می‌نویسم و این فصل رو ادامه می‌دم. باید قصه‌های ناتمامشو تموم کنم. موضوع خاصی مدّنظرم نیست برای نوشتن. بخشی از مسائلی که ذهنم این روزا درگیرشونه و بهشون فکر می‌کنم رو می‌نویسم. همهٔ مسائل رو نمی‌تونم مطرح کنم. هیچ وقت نتونستم. هیچ وقت دیگه‌ای هم نمی‌تونم. حالا اگه قبول شدم احتملاً همین فصل رو ادامه می‌دم. اگر نه که پست اعلام مردودی به‌عنوان آخرین پست این فصل خواهد بود و پروندۀ دُردانه و دکترا و ادامۀ تحصیلِ من برای همیشه بسته خواهد شد.

بخش نظرات پست‌ها و پیام خصوصی تا روزی که نتایج نهایی اعلام بشه بسته خواهد بود؛ چون که از نظر روحی نیازمند خلوت، آرامش و تمرکزی هستم که با پیام‌ها، نظرات و پرسش‌های دیگران از دستش می‌دم. علاوه بر این، فرصت پاسخ‌گویی هم ندارم. ضمن اینکه شما وقتی کتاب می‌خونید یا سریال می‌بینید به نویسنده پیام نمی‌دید فلان جا چی شد و ازش نمی‌خواید بیشتر توضیح بده یا نمی‌پرسید قسمت بعد چی میشه. صبر می‌کنید تا گره‌ها یکی‌یکی باز بشن. الانم اینجا همین روال رو پیاده کنید. بذارید خودم هر موقع صلاح دونستم رفع ابهام کنم. تا آبان سعی می‌کنم هر روز بنویسم. آخرشو خودمم نمی‌دونم و در هاله‌ای از ابهامم. اگر دوست داشتید همراهی کنید و پابه‌پای من این مسیر مبهم رو بیاید تا ببینیم تهش به کجا می‌رسیم. وسط راه هم چیزی نپرسید ازم. اگر پیام مهمی، عکسی، چیزی داشتید که فکر می‌کنید اگر نفرستید یادتون می‌ره، اینجا بفرستید: 

deathofstars.blog.ir/page/message. 

ولی پیام‌ها رو تا آبان نمی‌بینم و پاسخ نمی‌دم. این آدرسی که دادم، برای کامنت‌های پست‌های اینجا نیست. کامنت‌ها بسته است. این آدرس صرفاً برای رفاه حال شما تعبیه شده تا راه ارتباطتون قطع نشه. و دلیل اینکه ارجاع دادم به یه آدرس دیگه اینه که فعلاً پیام‌ها رو تو پنلم نبینم. سعی کنید در مواقع واقعاً ضروری از اون لینک استفاده کنید؛ چون قطره‌قطره جمع گردد وانگهی دریا شود و پاسخ دادن به دریای پیام‌هایی که تو دو ماه جمع شده هم از توانم خارجه. و اگر جزو معدود بندگان خوشبخت خدا هستید که راه‌های ارتباطی دیگری مثل ایمیل و تلگرام دارید، تو این مدت از اون راه‌ها استفاده نکنید که در حق بقیه که از این نعمت بی‌نصیب‌اند، بی‌عدالتی نشه. قدردان این سکوت و صبوری‌تان هستم.

+ روز وبلاگ‌نویسیه امروز. مبارکمون باشه.

+ قیافه‌هایی که الان و در آینده موقع خوندن پست‌ها براتون متصوّرم: