پیچند

همین ابتدای عرایضم عرض کنم که اگر خیال کردید که قراره تو این پست راجع به رضا، رسول، رحمان، رحیم، رحمت، روزبه، رامیار، رامبد، رهام، رستم!، رامتین، رامسین، رامین، یا حتی روح‌الله! صحبت کنم و تا عنوانو دیدید با خودتون یه کاسه تخمه آوردید نشستید روبه‌روم که من تعریف کنم و شما تخمه بشکنید و درباره‌ش بشنوید، زهی خیال باطل. «ر» یکی از پیچیده‌ترین آواهای زبانه و انواع مختلف داره. انقدر مختلف که هر سال حتماً یکی از سؤالات کنکور زبان‌شناسی اینه که ر تو کدوم گزینه با بقیۀ ر-ها فرق می‌کنه؟ اینکه این ر بعد از چی و قبل از چی و بین چیا بیاد روی نحوه و جایگاه تولیدش اثر داره و انواع مختلف یا اصطلاحاً واج‌گونه‌هاشو ایجاد می‌کنه. دورۀ ارشد با چندتا از این ر-ها آشنا شدم و به هر زحمتی بود برای امتحانای اون موقع حفظشون کردم که کدوم رو کجا می‌گیم و کدوم رو کجا. بعد اومدم دکتری و درهای بیشتری از ر به روم باز شد و دیدم تعدادشون خییییییییلی بیشتر از این حرفاست. به‌عنوان مثال، شما در این اسلاید که مربوط به جلسۀ دیروز آواشناسی هست هشت‌تاشو می‌بینید. ولی همین هشتا نیست و بازم هست (احیاناً اگر تلفظشونم خواستید بدونید چجوریه می‌تونید به این سایت مراجعه کنید و روی آوای موردنظر کلیک بفرمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر هم از گوگل کمک بگیرید.). 

تا دیروز هر موقع صحبت از «ر» می‌شد فرار رو بر قرار ترجیح می‌دادم و سعی می‌کردم وارد حوزۀ آواشناسی، مخصوصاً ر-آواها نشم کلاً. ولی دیروز وقتی استاد آواشناسیمون داشت راجع به موضوع مقاله‌هامون می‌پرسید و راهنماییمون می‌کرد که از کجا شروع کنیم و بعد از اینکه گفتم می‌خوام روی گفتار و لهجۀ کودکان دوزبانه کار کنم و بعد از اینکه هر کی یه موضوعی رو مطرح کرد و بعد از اینکه نمی‌دونم از کجا رسیدیم به بحث ر و صحبت انواع ر در فارسی پیش کشیده شد، حس علاقه به این موضوع بهم دست داد و به سرم زد که حالا که انواع ر در فارسی بررسی شده، منم انواع ر رو در ترکی بررسی کنم. برای مقاله‌هامون محدودیت نداریم که روی چه زبانی کار کنیم و ایران هم که بهشت زبان‌شناسیه بس که گونه‌های مختلف زبانی داره. بعد یاد چند نفر از دوستانم افتادم که به جای ر می‌گن غ. یعنی هر کلمه‌ای ر داشته باشه، رِشو غ تلفظ می‌کنن. کره مربا رو می‌گن کغه مغبا. یه سریا هم به جای ر، می‌گن ی. حالا اونایی که ر رو غ می‌گن لزوماً ترک نیستن، ولی اینایی که ی می‌گن ترکن. هم‌کلاسیا و استادمون معتقد بودن این یه جور ناتوانیه و با گفتاردرمانی حل می‌شه. ولی من باهاشون موافق نیستم و می‌خوام غ و ی رو نوعی ر در نظر بگیرم. فرانسویا هم که ر رو غ می‌گن لزوماً ناتوان نیستن. البته این یه فرضیه‌ست و باید بیشتر بررسی کنم و یه سری کلمۀ رِدار مشخص کنم بدم کیس‌هام بخونن بعد با نرم‌افزار پرات تحلیل کنم ببینم به کجا می‌رسم.

+ امروز (پنج‌شنبه) ساعت ۲ بعدازظهر استادمون قراره کارگاه آموزش پرات برگزار کنه. اگر علاقه‌مند یا نیازمند به کار با این نرم‌افزار هستید و دوست دارید یاد بگیرید، کامنت خصوصی بذارید لینک کارگاه رو در اختیارتون بذارم. شرکت برای عموم آزاد و رایگانه.