پیچند

قبل از آزمون به خودم قول دادم هر سؤالی رو بلد نبودم و مطمئن نبودم جوابش کدومه، رد کنم و برم سؤال بعدی. مدام به خودم یادآوری می‌کردم که این با کنکور کارشناسی فرق داره و اینجا سی درصد جواب بدی کافیه و ملت با چهل درصد تک‌رقمی میشن. اون سؤالی که پیارسال بیست دقیقه برای حلش وقت گذاشته بودم رو یادآوری می‌کردم و می‌گفتم نتیجۀ این کمال‌گرایی و من همه رو می‌خوام جواب بدمت چی شد؟ نتیجه این شد که نرسیدی بقیۀ سؤال‌هایی که بلد بودی رو بخونی. رها کن سؤالایی رو که بلد نیستی، شک داری یا زمان‌بره حلش. آزمون که شروع شد، دیدم سؤال اول، آواشناسیه. بلد نبودم. در واقع چون اون بخش برام ناملموس بود و نمی‌فهمیدم و دوستش نداشتم، نخونده بودم و بلد نبودم. سؤال دو، سه، چهار، پنج، یکی‌یکی جواب دادم و رسیدم به نُه. تغییرات آوایی قانون گریم. این یکی رو بلد بودم ولی انقدر هم مسلط نبودم بهش. رها کردم و رفتم سراغ سؤال ده. با اینکه جواب، گزینۀ دو بود، نمی‌دونم چرا سه رو زدم. یازده، دوازده، سیزده. کم‌کم تعداد سؤال‌هایی که بلد نبودم و شک داشتم بیشتر شد. یهو استرس گرفتم. ولی به خودم قول داده بودم هر سؤالی رو بلد نبودم و مطمئن نبودم جوابش کدومه، رد کنم. مدام به خودم یادآوری می‌کردم که نمرۀ منفی داره و اگه اشتباه کنی نمرۀ همین چند تایی که مطمئنی و درست جواب دادی رو هم از دست می‌دی. رسیدم به سؤال ۵۵. تعداد سفیدهام خیلی زیاد شده بود. برگشتم سراغ سؤالاتی که بین دو گزینه شک داشتم. سؤال ۴۳ بین گزینۀ ۳ و ۴ شک داشتم. التماس می‌کردم که بی‌خیالش بشم، چون که اگر اشتباه کنم... اشتباه کردم. گزینۀ سه اشتباه بود و من اشتباه کردم. برگشتم سراغ ۵۵. تا ۶۶ پیش رفتم. جواب این ۶۶ باید گزینۀ سه باشه ولی خیلی هم مطمئن نیستم. جرئت انتخاب گزینه‌ای که خیلی هم مطمئن نبودم رو نداشتم. سؤال ۶۷. بنیان‌گذار مطالعات واج‌شناختی کیست؟ نیکولای تروبتسکوی، لری هایمن، نوام چامسکی، موریس هله. می‌دونستم تروبتسکوی بنیان‌گذار یه چیزی هست، ولی یادم نمیومد چی. چامسکی که نیست. چامسکی نحو بود و باید دنبال یکی باشم که اسمشو سر کلاس آواشناسی شنیده باشم. اسم موریس هله آشنا نبود برام. لری هایمن یه کتاب آواشناسی داره، ولی این دلیل نمیشه بنیان‌گذار اون رشته هم باشه. آره، آفرین. این یه گزینۀ انحرافیه و من نباید منحرف بشم. تروبتسکوی به مکتب پراگ ربط داشت. ولی اگه تروبتسکوی مطالعات واج‌شناختی داشت چرا سر کلاس نحو اسمشو از استاد نحو شنیده بودم؟ نگاه به ساعت کردم. به‌نرمی و مهربانی گفتم میشه بی‌خیال این سؤال بشیم؟ ولی من اینو بلدم. باید فکر کنم. باید بیشتر فکر کنم. نکنه جواب، همین موریس هله باشه؟ چرا اسم پراگ منو یاد واج‌شناسی می‌ندازه؟ این بار با تندی گفتم میشه بریم سؤال بعدی؟ سؤال ۶۸. کدام اصطلاح از ابداعات مکتب پراگه؟ اگه دو یا چهار باشه، جواب قبلی هم تروبتسکوی هست. مغزتو به کار بنداز. همین چند ساعت پیش وقتی خلاصه‌هاتو مرور می‌کردی اسم این و چند تا مکتب دیگه رو گوشۀ کاغذ نوشتی. تصمیم بگیر. دو یا چهار؟ برگشتم سؤال قبلی. گزینۀ یک رو توی پاسخنامه پر کردم. تروبتسکوی. بنیان‌گذار مکتب پراگه و لابد مطالعات واج‌شناختی هم داشته. سؤال ۶۸. کدام اصطلاح از ابداعات مکتب پراگه؟ چرا این دو تا سؤال هر دو شون راجع به پراگن؟ نکنه اشتباه می‌کنم و جواب ۶۷ همون موریس هله باشه؟ یا نکنه لری هایمن جواب انحرافی نیست و حالا که کتاب آواشناسی داره، بنیان‌گذارشم هست. آه. جواب ۶۷ رو از پاسخنامه پاک کردم. سؤال ۶۸، دو یا چهار؟ تصمیمتو بگیر دیگه. دو. با نیت گزینۀ دو رفتم سمت پاسخنامه و موقع پر کردن نظرم عوض شد. چهار. سؤال ۶۹ راجع به هلیدی بود. شک داشتم. چرا من امروز همه‌ش شک دارم؟ سؤال ۷۰ راجع به فرث. من اینا رو خونده بودم. بلد بودم. ولی الان گزینه‌ها همه‌شون شبیه همن. با تردید گزینۀ یک رو علامت زدم و یادآوری کردم که نمرۀ منفی داره و اگه اشتباه کنی نمرۀ همین چند تایی که مطمئنی و درست جواب دادی رو هم از دست می‌دی. یه کم فکر کردم و گفتم ۷۰ همون گزینۀ یکه ولی نکنه ۶۸ رو اشتباه جواب دادم؟ رفتم سراغ پاسخنامه و اون چهارو پاک کردم. یه نگاه به ساعت کردم و یه نگاه به پاسخنامه. از این سه صفحه فقط هفتاشو جواب داده بودم. نفس عمیق کشیدم و دوباره تروبتسکوی رو علامت زدم. تا پایان آزمون، تا وقتی برگه‌ها رو بگیرن بارها برگشتم سراغ این سؤال و این گزینه رو پاک کردم و چند دقیقه بعد همین گزینه رو علامت زدم. پاک کردم و علامت زدم. پاک کردم و علامت زدم. وقتی آزمون تموم شد و برگشتم خونه، هنوز بهش فکر می‌کردم. یادم نمیومد که آخرین بار پاک کردم یا علامت زدم. نرفتم سراغ کلید آزمون. چون اگه جواب این سؤال تروبتسکوی بود، نمی‌دونستم باید خوشحال باشم یا ناراحت. چون که یادم نمیومد که آخرین بار پاک کردم یا علامت زدم.

این چند وقت، بیشتر خواب‌هام نامفهوم و گنگ بودن. بیدار که می‌شدم یادم نمیومد چی دیدم. چند بار خواب جلسۀ کنکورو دیدم. خواب پر کردن و پاک کردن پاسخنامه. یه روز صبح، مثل همیشه گیج و منگ و خسته، چنان‌که گویی همۀ شبو کوه کنده باشم بیدار شدم و در حالی که با خودم اسم تروبتسکوی رو تکرار می‌کردم رفتم سراغ سایت سنجش. با چشمایی که به‌سختی باز می‌شدن سؤالات و پاسخنامه رو دانلود کردم. ذهن بیچاره‌م هنوز درگیر این بود که بنیان‌گذار مطالعات واج‌شناختی کیه و من باید پاسخ این سؤال رو براش پیدا می‌کردم تا آروم بگیره. تا این کابوس هر شبم رهام کنه. تا دیگه بهش فکر نکنم. دفترچه رو باز کردم و مستقیم رفتم سراغ همون سؤال. یادم بود تو کدوم صفحه و کجای صفحه‌ست. کلید سؤالات رو هم باز کردم. جواب درست همین بود. تروبتسکوی. با اینکه همچنان یادم نمیومد آخرین بار این گزینه رو از پاسخنامه‌م پاک کردم یا پر کردم، اما خوشحال بودم. بعدها دیدم پاسخنامهٔ خودمون رو هم گذاشتن. درست جواب داده بودم. خوشحالیم دوچندان شد.